PHỤ LỤC
261
Lê ở Thăng Long). Chúng tôi chưa làm gì đối với họ vì chúng tôi
ngại điều bất ngờ có thể xảy ra ở phía biển. Vì các ông có ý định
thân thiện với chúng tôi, các ông có thể cho chúng tôi 2 hoặc 3
chiếc tàu, hoặc 200 lính thiện xạ, như chứng cứ của thiện ý của
các ông. Những người lính này có thể giúp chúng tôi sử dụng các
khẩu đại bác. Thêm vào đó, xin vui lòng gửi cho chúng tôi 50
chiến thuyền cùng với số lính tuyển chọn và những khẩu súng
mạnh, và chúng tôi sẽ gửi một số lính tin cậy của chúng tôi để
hướng dẫn các chiến thuyền của các ông tới Quảng Nam, như
là sự tăng cường của chúng tôi. Đồng thời, đạo quân của chúng
tôi sẽ tấn công Thuận Hóa (...). Sau khi chiến thắng, chúng tôi sẽ
ban tặng cho binh lính của các ông 20.000 tới 30.000 lạng bạc.
Còn về phần các ông, chúng tôi sẽ trao xứ Quảng Nam cho các
ông cai trị. Các ông có thể chọn một số lính để xây dựng và canh
gác thành và chúng tôi sẽ truyền lệnh cho người dân ở đó làm lao
dịch cho các ông. Các ông có thể thu hoạch các sản phẩm trong
vùng và gửi một phần cho triều đình chúng tôi, như thế, cả hai
bên đều được hưởng. Trời sẽ phạt chúng tôi nếu những đề nghị
trên đây có gì gian dối”
1
.
Bức thư này rất đáng chú ý. Họ Trịnh sẽ không dễ dàng
nhượng bộ như vậy nếu như đã không có dịp nhìn nhận, vào
cuối thập niên 1630, 10 năm sau khi chiến tranh bùng nổ giữa
hai bên, là đánh bại họ Nguyễn trên lãnh thổ của họ không phải
là chuyện dễ dàng
2
.
1 Bức thư được viết bằng chữ Hán và vì người Hà lan vào thời này không hiểu được chữ Hán, nên bức
thư đã được gửi sang Nhật cho Meison, một thông dịch viên người Nhật tại Nagasaki để dịch sang
tiếng Hà Lan. Meison đã gửi bản dịch cho VOC và giữ lại bức thư gốc. Xem Iwao Seiichi ‘About the
letter asking help from the Dutch navy, sent by Annam to Wulan (Netherland), Toho-ga-ku (Phương
Đông Học), số 23, 1962, trg. 109 - 118.
2 Mặt khác, nó cũng cho hiểu là các nhà lãnh đạo Việt Nam ở phía bắc, gần thời kỳ Tây Sơn, đã muốn hy
sinh phía nam - một vùng đất trước đây thuộc người khác và lúc này không ở dưới quyền của họ - đề
đáp ứng các nhu cầu cấp bách hơn của chính họ. Điều khá lý thứ là khoảng 150 năm sau, Nguyễn Ánh
cũng đã làm gần y hệt khi yêu cầu người Bồ Đào Nha giúp ông đánh nhà Tây Sơn vào năm 1786. Xem
www.hocthuatphuongdong.vn
