tâm thức đang sa lầy trong tiến trình của cái cũ mà đi tìm nhìn nhận
cái mới, tất nhiên chẳng tri nhận được gì cả.
Đây là một trong những điều hết sức khó diễn tả, tuy nhiên tôi muốn
trao truyền cho các ngài, nếu được, vì cái tâm thức mà không ở
trong trạng thái diệu tác này, tất nó vẫn làm tổn hại mãi. Tâm trạng
ấy xuất thế, vĩnh cửu. Nó không so sánh, không ích dụng, không
một mảy may giá trị gì đối với sự hành động, các ngài không thể sử
dụng nó để tô vẽ mấy bức họa tầm phào của các ngài được, để viết
những bài thơ bài phú. Nhưng không có nó, lại quả chẳng có chi là
tình thương được hết. Cái tình thương của ta được biết đây, toàn là
ganh ghét thôi, cái tình thương của ta trú trong tường lũy của hận
thù, của lo âu xao xuyến, của thất vọng, của khổ sở, của bao đối
nghịch xung chướng vậy, đâu có gì trong đó mà gọi là tình thương
được. Tình thương tự vạn cổ vẫn mới lạ, không thể tri nhận được
nào. Đã chẳng bao giờ trụ tại một thể tướng, tất nhiên tình thương là
tâm thái có tính cách tột độ vô sở định. Và chỉ trong tình thương ấy
ta mới hiểu được thực tại phi thường gọi là sự sáng tạo diệu tác kia
– tức là Thượng đế, nếu ngài không đặt cho nó một danh xưng gì
khác nữa. Kẻ đã hiểu được các giới hạn của cái đã biết và tất nhiên
thoát ly với cái đã biết, chỉ cái tâm thái ấy mới là cái tâm thái sáng
tạo diệu tác, trong tâm thái ấy tuyệt chẳng có yếu tố tổn hại suy đồi
nào cả.
Các ngài muốn hỏi thêm chăng về mấy điều vừa nói hôm nay?
H: Sự nhận thức mình có ý chí cá thể, phải chăng là nguyên nhân
của sợ hãi?
K: Chắc vậy. Nhưng ngài hiểu thế nào là "cá thể"? Ngài có phải là
một cá thể không? Ngài có một thể xác, một tên tuổi, một trương
mục ở ngân hàng; nhưng nếu nội tâm ngài bị trói buộc, bị tàn phế, bị
hạn cuộc, thì ngài có là một cá thể được không? Cũng giống như
thiên hạ, ngài bị qui định trước nhiễm đấy, có phải thế không? Và tất
cả điều xuất sinh từ cái cùng hạn cuộc là sự qui định trước nhiễm
của ngài mà ngài gọi là cá thể ấy, hết tất cả: nào những khổ phiền
của ngài, nào những thất vọng của ngài, những ganh ghét của ngài,
