thì các ngài liền quay sang Đông phương với nền triết học cổ xưa và
phức tạp, với vô số đức thầy và đạo sư cần phải chọn lựa ở đó, rồi
các ngài sa lầy vào một ao tù tư tưởng hạn hẹp, ngỡ rằng mình đã
chứng đạt một thực tại vĩnh cửu gì rồi. Hoặc nếu không làm thế, các
ngài trở thành tín đồ Công giáo thực là nhiệt nồng hơn hay tín đồ
của thuyết Hiện sinh… Có biết bao nhiêu là chủ thuyết trong thế gian
này!
Theo tôi, không có Đông phương, Tây phương gì hết. Tâm trí nhân
loại không đông tây gì cả. Dù uyên nguyên của chúng thế nào đi
nữa, cả thảy mọi thần thuyết cũng như triết thuyết đều thiếu sự già
dặn trưởng thành. Toàn là những sự bày đặt. Con người vì bị tù hãm
trong những ngục thất tự tạo, liền đâm ra tin tưởng vài điều nào đó,
rồi họ tạo dựng chung quanh những tin tưởng này, những thần
thuyết và phóng hiện ra những triết thuyết kỳ dị. Các nhà thần học
hay các triết gia càng khéo léo thì càng được đại chúng, độc giả, đệ
tử dễ dàng chấp nhận.
Nhưng nơi đây chúng ta có làm như vậy không? Các ngài đến nghe
tôi trong đôi ba tuần lễ, và nếu những gì tôi nói không thoả mãn các
ngài, không đáp ứng những gì các ngài mong muốn, thì các ngài liền
tìm đến giáo chủ khác hay các ngài chấp nhận một triết thuyết khiến
các ngài thoả mãn hơn. Thế thì bao lâu các ngài chưa cắm đầu bị
cuốn hút vào một dòng sông tư tưởng nhỏ mọn nào đó, thì các ngài
sẽ cứ tiếp tục loanh quanh mãi, để rồi một ngày nào đó, có lẽ các
ngài sẽ trở lại để tái diễn cái vòng luẩn quẩn.
Thiết tưởng các ngài cần phải thấu hiểu hiện tượng lạ lùng này ở
Đông như ở Tây: sự việc hết bắt cái này sang cái khác, cứ lựa chọn
mãi. Ý tôi muốn nói là chúng ta phải nhận thức thật rõ, thấy thật rõ
ngay trong tâm chúng ta, xem chúng ta tìm kiếm gì, lý do của sự tìm
kiếm và xem có cần thiết phải tìm kiếm không. Mọi vận dụng như
vậy đều ngụ ý sự di động từ vòng ngoài vào trung tâm, từ những
hoàn cảnh vào đến nguyên nhân phát sinh chúng, từ ở bề mặt vào
tận căn nguyên cuộc sống. Chúng ta di động từ ngoại cảnh lần vào
nội tâm, hy vọng khám phá được một cái gì chân thực, sâu mầu, cốt
yếu, tối trọng. Trong sự tìm kiếm đó, chúng ta phấn đấu để thực
