thời gian không? Ngài đừng vội bảo không một cách dễ dàng như
thế. Nếu quả thực ngài đã thoát khỏi thời gian, nếu thời gian không
còn hệ trọng gì với ngài cả, thì tâm thái của ngài thế nào? Tôi không
đề cập thứ thời gian tính bằng đồng hồ, thời gian loại này hiển nhiên
không có gì quan trọng cả. Nhưng nếu thời gian quả không mang
một ý nghĩa tâm lý nào cả đối với ngài: thứ thời gian cần thiết để
thành công, để hoàn thành, để vượt thắng, để chinh phục, để thấu
hiểu, để so sánh, thứ thời gian cần thiết để trở nên lanh lợi, thì ngài
sẽ không trưởng thành sao? Vậy chỉ có cái tâm thức vô tri, vô nhiễm
mới trưởng thành, chứ chẳng phải thứ tâm thức đã tích trữ kiến
thức, tri thức trong hàng nghìn vạn năm. Kiến thức, tri thức cũng cần
thiết và vẫn có vai trò của chúng ở vài mức độ nào đó, nhưng chúng
không phát sinh được ánh sáng cùng sự vô tư vô nhiễm. Sự vô tư
chỉ hiện sinh khi mọi xung đột đều ngưng dứt. Khi tâm thức không
còn vận chuyển trong bất kỳ một chiều hướng nào nữa cả, bởi vì tất
cả chiều hướng đều đã được thấu hiểu, thì tâm thức liền ngự ngay
trong một trạng thái bản nguyên
, tức là tâm thái vô tư vô nhiễm,
và để rồi từ đó, tâm thức có thể tiến sâu vào cõi vô lượng mà có lẽ
cái tối thượng vẫn hằng ngự trị. Chỉ với tâm thức ấy mới đích thị là
trưởng thành.
23/7/1964
Un état d’originalité
