đốc Togo, người anh hùng đánh bại hải quân Nga tại eo biển Ðối Mã.
Sau thông cáo của đài phát thanh Ðông Kinh, tại Hoa kỳ người ta đã phỏng
đoán rất nhiều về con người Yamamoto và cái chết của ông. Tờ Nữu Ước
Thời Báo căn cứ vào tin của đài Ðông Kinh đã kết luận rằng Yamamoto
không chết ngay trong cuộc phục kích, mà về sau mới chết vì các vết
thương. Cái chết của Yamamoto càng trở nên bí ẩn vì người ta biết rằng
trong suốt tháng Tư không có một trận đánh lớn nào tại miền nam Thái
Bình Dương. Nhiều người cho rằng Yamamoto chết vì máy bay gặp tai nạn,
người khác cho rằng ông chết bằng cách mổ bụng tự sát.
Tại Nhật Bản, cốt tro của Yamamoto được tách ra làm hai phần để được tổ
chức hai đại tang lễ. Chưa bao giờ có quang cảnh cả nước để tang như vậy,
kể từ ngày đô đốc Nelson của Anh quốc tử trận tại trận Trafalgar khoảng
hai trăm năm trước. Vào một ngày tháng sáu quang đãng, hầu như toàn thể
dân chúng Ðông Kinh ra đường tham dự tang lễ của Yamamoto. Riêng
Nhật Hoàng không tham dự. Nhật Hoàng không tham dự tang lễ của bất cứ
ai, vì thân phận Nhật Hoàng được đặt cao hơn sự sống chết của người đời.
Nhưng tất cả mọi nhân vật quan trọng trong chính phủ và ngoài chính phủ
đều tập trung tại Công viên Hibiya tại trung tâm Ðông Kinh, và đi lặng lẽ
tới nghĩa trang Tamabuchi, tại đó Yamamoto được nằm yên nghỉ bên cạnh
ngôi mộ của đô đốc Togo.
Trong cái đám đông cả triệu khách chịu tang ấy, không ai để ý tới một nàng
ca kỹ khóc âm thầm đi theo dòng người vào nghĩa trang. Người đó là
Kikuji, người tình yêu dấu của Yamamoto kể từ khi hai người gặp nhau lần
đầu từ trên mười năm trước. Kể từ đó Kikuji đã là một phần đời không thể
thiếu được của Yamamoto. Yamamoto tuy yêu Kikuji rất mực, nhưng đã
giữ được quân bình giữa tình yêu và nhiệm vụ. Ông không bao giờ vì quá
yêu Kikuji mà quên bổn phận, trái lại mối tình ấy đã giúp ông thêm nghị
lực trong cuộc phấn đấu với quá nhiều khó khăn trong nhiệm vụ vĩ đại của
ông.
