Socrates. Vậy làm thế nào để phân biệt diễn từ viết hay với viết dở?
Chúng ta có cần đặt câu hỏi này với Lysias hoặc bất kỳ người nào đã từng
viết hay sẽ viết không, dù đề mục diễn từ liên hệ tới công việc của thành
quốc hay cá nhân, văn vần do thi sĩ hay văn xuôi do nhà văn không?
Vì không có chứng cớ cụ thể nên người sau không rõ các nhà lập pháp kể ở
đây nghĩ gì về nhà văn viết diễn từ, mặc dù người sau biết có người thuở đó
coi rẻ khinh thường nghề viết diễn văn.
Phaedrus. Ngài hỏi chúng ta có cần không ư? [e] Tại sao con người
phải sống, nghĩa là, nếu không phải để thưởng thức thú vui tương tự?
Đương nhiên, thú vui này không phải thú vui mà ta không thể cảm thấy trừ
phi ta lần đầu đau đớn, như hầu hết thú vui thể xác, điều khiến người ta gọi
đấy là thú vui nô lệ.
Socrates. Xem ra rõ ràng chúng ta còn thời gian. Hơn thế, tôi nghĩ ve
sầu đang ngắm nhìn chúng ta khi chúng ca hát và trò chuyện với nhau trong
hơi nóng lơ lửng trên đầu. Nếu thấy chúng ta tránh né chuyện trò giữa trưa
như đa số mọi người vì bị ca khúc của chúng lôi cuốn, trì độn, lơ mơ, gà
gật, chúng sẽ có cớ cười nhạo chúng ta, thầm nghĩ một cặp nô lệ vác xác tới
nơi chúng nghỉ ngơi để đánh một giấc như cừu bu quanh suối nước vào xế
trưa, [b] Nhưng nếu thấy chúng ta chuyện qua chuyện lại, cương quyết tay
chèo tay lái vòng qua chúng như thuyền tránh Siren, có lẽ chúng sẽ hài lòng
và lập tức trao cho chúng ta tặng phẩm đón nhận từ thần linh gửi gắm con
người.
Phaedrus. Tặng phẩm là gì? Tôi chưa hề nghe nói.
Xem The Seventh Letter 335b. Ý tưởng diễn tả chỗ này - thú vui đó đều là
nô lệ của nhu cầu - nhắc lại ý tưởng diễn tả trong Plato, Cộng hòa, [Omega
Plus Books, 2018, tr. 636].
Socrates. Người yêu Thi Thần hẳn đã nghe nói về tặng phẩm. Chuyện
kể rằng, xưa kia, khi các Thi Thần còn chưa ra đời, ve sầu từng là con
người bằng xương bằng thịt. Đến khi các Thi Thần chào đời, ca khúc đầu
tiên xuất hiện, có người thời đó quá mải mê ca hát, lòng rộn ràng vui thích,
