Tuy nhiên, theo thiển kiến, sự thật không đơn giản, mà là thế này. Như
tôi nói trước đây lúc bắt đầu, bản thân việc làm không phải mà cũng không
trái, nhưng phải khi thực hiện phải lẽ, và trái khi thể hiện trái lẽ. Thỏa mãn
người xấu theo cách xấu là sai, chiều ý người tốt theo cách tốt là đúng.
Trong liên hệ này, người xấu là người yêu thuộc loại trần tục, [e] yêu thể
xác hơn tâm hồn. Người đó không chung tình, vì yêu cái không trung hậu,
vẻ đẹp thể xác quyến rũ khiến mê mẩn vừa tàn phai, người đó ‘êm ả bay
đi’
, trâng tráo dẫm đạp lên những lời thề nguyền tốt đẹp, hứa hẹn ngon
lành. Ngược lại, người yêu tính tình đáng yêu sẽ chung thủy suốt đời, vì đã
trở thành hợp nhất với cái bất biến.
Lấy ý từ cách Homer tả giấc mơ đến với Agammenon. [Xem Homer, Iliad,
Omega Plus Books, 2018, tr. 126.]
Quy tắc [184a] của chúng ta thử thách người yêu một cách gay gắt,
theo đúng đường lối, nhằm nắm vững sự kiện người tình chọn đáp ứng loại
này và từ chối loại kia. Đó là lý do chúng ta khuyến khích người yêu theo
đuổi người tình, đồng thời thôi thúc người tình lảng tránh khi người yêu
tiếp cận. Đó là phép thử để biết người yêu cũng như người tình thuộc loại
nào. Làm vậy còn giải thích tại sao lại bị coi là sai trái nếu nhanh nhảu
đồng ý; làm vậy là muốn vững tin thời gian sẽ trả lời, trong nhiều trường
hợp, theo nhận định chung là phương thức hữu hiệu để thử nghiệm đa số sự
việc ở đời; làm vậy cũng giải thích tại sao lại coi là sai trái nếu bị chinh
phục bằng tiền bạc người yêu trao tay hay chức vụ người yêu lấy làm mồi
nhử. Trong trường hợp này, người tình hoặc run sợ khuất phục trước những
đe dọa đối xử tàn tệ, [b] hoặc đón nhận lợi ích tiền bạc, quyền hành được
người yêu mang lại, hoặc chìm đắm không thể ngoi lên một khi nếm mùi
ngon ngọt từ những mồi nhử đó. Không ai nghĩ những lợi ích đó sẽ lâu dài,
bền vững, đấy là chưa kể trong đó không hề có tình cảm chân thực hay tình
yêu cao thượng.
Vì thế, theo quy tắc, cách duy nhất là người tình nên thỏa mãn người
yêu một cách ngay thẳng và giữ gìn đức hạnh. [c] Trước đây tôi nói người
yêu sẵn sàng kinh qua đủ loại nô lệ đối với người tình, dưới hình thức nào
