Theo các nhà chú giải phương Tây, chỗ này nhắc lại một đoạn trong kịch
phẩm thất lạc của Sophocles; đại ý: thần Chiến Tranh (Ares), chứ không
phải thần Tình Yêu (Erôs), không thể cưỡng lại nữ thần Tất Yếu.
Vì Axes bị Aphrodite quyến rũ mà nói Erôs dũng cảm hơn người dũng cảm
nhất thì khá phi lý.
Tôi đã đề cập công bằng, tiết độ và dũng cảm của Erôs, còn kiến thức
tôi đề cập nốt cho xong. Tôi phải cố gắng càng nhiều càng tốt trình bày đầy
đủ, không bỏ qua đức độ nào. [e] Trước hết, để chào mừng nghệ thuật của
mình như Eryximachus đã chào mừng nghệ thuật của quý hữu ấy
, xin
thưa, thần linh này là một thi sĩ hết mực tài ba, tài ba đến độ có thể biến
người khác thành thi sĩ. Ai cũng trở thành thi sĩ, ‘dù trước đó là kẻ cục
mịch, thô lậu, xa lạ với Thi Thần’ khi Erôs đưa tay vuốt nhẹ
. Hiển nhiên
chúng ta có thể lấy sự kiện này làm bằng chứng, Erôs là nghệ sĩ tài hoa,
phong phú, tóm lại, sáng tạo đủ loại nghệ thuật, vì quý hữu không thể cho
ai cái quý hữu không có, hay dạy ai cái chính quý hữu không biết. Hơn thế,
[197a] về phần sáng tạo sinh vật, trong mọi sinh vật, ai dám phủ nhận do
tài năng khéo léo của Erôs nhờ đó sinh vật xuất hiện và phát triển? Còn
nghệ nhân và nghệ sĩ, có ai không biết người được Erôs chỉ dạy sẽ nổi
tiếng, lừng danh, người không được Erôs động tới sẽ vô danh, tầm thường?
Do đuổi theo ước muốn và tình yêu, Apollo đã khám phá nghệ thuật cung
tên, y khoa và tiên tri, sự thể biến Apollo thành đệ tử Erôs. [b] Tương tự, sự
thể biến các Thi Thần thành đệ tử Erôs trong âm nhạc, Hephaistos trong
luyện kim, Athena trong nghề dệt và Zeus trong việc điều khiển, lèo lái con
người và thần linh.
Bởi thế, cãi cọ dàn xếp, hoạt động của thần linh chỉ trở
thành ngăn nắp khi Erôs chào đời cùng thần linh, yêu cái đẹp, dĩ nhiên, vì
tình yêu không thể hướng theo cái xấu. Như tôi đã nói ban đầu, chúng ta
được nghe kể rằng xưa kia, các thần từng làm nhiều điều khủng khiếp, vì
lúc đó là thời kỳ thần Tất Yếu trị vì. Nhưng từ khi Erôs ra đời, mọi điều tốt
lành đến với thần linh và con người qua tình yêu cái đẹp.
Eryximachus bóng gió nhắc tới khả năng chuyên môn ở đoạn 186b.
