YÊU - Trang 144

arms”, trong đó nhân vật chính là cơn mưa, hình ảnh của thê lương, giá
buốt, hình ảnh của chia ly, đổ vỡ, bi đát.
Em chợt hiểu, em thích là người của triết lý bi đát, sẽ chết dưới cơn mưa
như Catherine Barkley trong “A Farewell to arms”. Tuy anh dạy về triết
học, em chắc anh chả hiểu triết bi đát là gì, vì triết gia Clément Rosset mới
hai mươi tuổi và quyển Philosophie tragique (triết lý bi đát) của ông mới
bày bán gần đây ở hiệu sách...
Anh nằm trong bệnh viện chắc cũng buồn không biết làm gì cho qua thời
giờ, vậy để em nói chuyện về triết lý Bi Đát cho anh nghe:
Theo định nghĩa của Clément Rosset thì Bi đát (tragique) là cái bỡ ngỡ,
ngạc nhiên tự bản chất (le surprenant par essence). Con người bi đát là con
người luôn luôn ngơ ngác, ngạc nhiên trước cuộc đời. Hôm nay anh sống,
ngày mai anh chết, không ai hiểu nổi vì sao anh sống, vì sao anh chết. Cũng
như Frederic Henry và Catherine Barkley đang yêu nhau say đắm, thì
Catherine chết dưới cơn mưa, khiến Frederic ngỡ ngàng, chẳng hiểu gì cả.
You did not know what it was about!
Vậy ý nghĩa thật sự của cuộc đời là Bi đát, là tragique. Sự sống không có
hạnh phúc, không có vô phúc, không có luân lý, không có trách nhiệm mà
chỉ có Bi đát. Cả cuộc đời của Frederic Henry trong “A Farewell to arms”
là một thiên Bi đát. Anh luôn luôn ngơ ngác, kinh ngạc, không hiểu gì cả.
Chiến tranh xảy ra, anh không hiểu gì. Anh bắn, anh giết người. Anh không
hiểu gì cả. Aymo, bạn anh bị chết. Rinaldi bị bệnh giang mai, anh không
hiểu gì cả. Anh nhìn những người sĩ quan đào ngũ bị xử bắn dưới mưa, anh
không hiểu gì cả. Rồi anh yêu Catherine, anh trốn sang Thuỵ Sĩ, tao. lập
cùng nàng một thanh bình riêng rẽ (separate peace), anh đang hưởng hạnh
phúc ái ân, thì Catherine chết dưới mưa, đứa con nàng mới sinh ra đời cũng
chết và Frederic ngơ ngác, bơ phờ đi dưới mưa không hiểu gì cả...
Thật là bi đát có phải không anh?
Nhưng nghĩ lại thì đời ai mà chả bi đát, cứ gì đời Frederic! Chẳng hạn như
em...
Khi khói lửa lan tràn đất nước, em có hiểu gì đâu! Rồi mẹ em chết, em có
hiểu gì đâu!