ZARATHUSTRA ĐÃ NÓI NHƯ THẾ - Trang 15

Bậc thánh ẩn sĩ không ngỏ lời với con người vì điều kiện sinh hoạt của một
ẩn sĩ đưa ông vượt quá thân phận con người bình thường và tiến đến gần
Thượng đế. Ngôn từ đối thoại thường nhật của vị ẩn sĩ là sự cầu nguyện.
Nhưng còn ẩn sĩ Zarathustra, một ẩn sĩ biết rằng Thượng đế đã chết và chỉ
còn lại con người, thì phải nhất thiết ngỏ lời với con người về khả tính tối
thượng của con người: Siêu nhân. Siêu nhân (Ũbermensch) là kẻ đã vượt
thắng được (ũberwunden) Con người, nghĩa là vượt thắng được chính
mình. Đám đông dân chúng ở chốn công trường tượng trưng cho loài
người. Chàng đi dây làm trò xiếc giữa hai ngọn tháp là hình ảnh của con
người đang bước trên con đường giữa quá khứ và tương lai, giữa con thú và
Siêu nhân. Thằng hề có thể chính là Zarathustra, và cũng có thể biểu trưng
cho con người mạt hậu (der letzte Mensch), con người hạ đẳng xuất hiện
sau cùng vào buổi hoàng hôn của nhân loại, trước khi một Bình minh mới
rực hiện.
Thấy rằng đám đông dân chúng chưa có đôi tai được sửa soạn để nghe đạo
lý Siêu nhân, Zarathustra trở lại với nỗi cô đơn cùng con ó và con rắn kiên
nhẫn chờ đợi giờ của mình.
Trọn vẹn chủ đề phần thứ nhất là vạch ra hình ảnh Siêu nhân, qua bối cảnh
cái chết của Thượng đế. Thượng đế đã chết, con người phải sống đời sống
của mình một cách bi tráng và phải khai mở tất cả khả tính tiềm ẩn trong
mình: Siêu nhân phải sống. Trong 22 bài thuyết giáo của phần thứ nhất,
Zarathustra đồng thời tấn công đập phá những thù địch, những chướng ngại
và xây dựng hình ảnh Siêu nhân.
Zarathustra tấn công thù địch hư vô chủ nghĩa thời hiện đại dưới hình thức
những nhà luân lý truyền bá giấc ngủ, sự buồn chán và nghệ thuật ngủ ngon
(Về những giảng tòa về đức hạnh, t. 52); dưới hình thức những kẻ tin tưởng
vào linh hồn bất tử và một cõi bên kia tốt đẹp hơn sau khi chết (Về những
người nuôi ảo tưởng thế giới bên kia, t. 57), những người khổ hạnh, tìm
cách dập tắt tiếng nói của thân xác (Về những kẻ khinh miệt thân xác, t. 62);
dưới hình thức những kẻ chán nản mệt mỏi rao giảng sự khước từ đời sống
(Về những kẻ rao giảng sự chết, t. 80). Zarathustra đập phá những chướng
ngại cho sự khai mở khả tính của con người, đập phá những định chế xã