sợ gì. Tôi làm việc tốt. Tôi đã từng làm đốc công và chẳng có gì phải phàn
nàn cả. Nhưng rồi ma quỷ nhảy vào phá thối. Đêm thứ bảy tuần trước, đơn
thuần vì hứng chí, tôi đột ngột nổi máu ngộ túm lấy lão chủ hôm ấy xuống
thanh tra, nện cho một trận...
- Nhưng tại sao? Lão ta đã làm gì bác?
- Làm gì tôi ư? Chẳng làm gì sất, thật đấy! Đấy là lần đầu tiên tôi thấy
lão. Thậm chí lão quỷ tội nghiệp ấy còn phân phát thuốc lá cho bọn tôi là
đằng khác.
- Thế à?
- Ồ chú mình cứ ngồi đấy mà hỏi hết câu nọ đến câu kia! Cái cơn ấy
chợt đến với tôi, có thế thôi. Chú biết câu chuyện vợ lão chủ cối xay chứ?
Ồ, chắc chú không ngờ là người ta có thể học chính tả từ mông đít mụ ta
phải không? Mông đít vợ lão chủ cối xay, đó là lý trí con người.
Tôi đã đọc nhiều định nghĩa về lý trí con người. Cái định nghĩa này làm
tôi ngạc nhiên hơn cả và tôi thích. Tôi nhìn người bạn mới của tôi với mối
quan tâm sâu sắc.
Mặt lão hằn những nét nhăn sâu, dầu dãi phong sương, như tấm gỗ mọt.
Mấy năm sau, một bộ mặt khác cũng cho tôi cái cảm giác về gỗ bị ăn mòn
đục ruỗng như vậy: bộ mặt của Panait Istrati ([4] ).
- Thế bác có gì trong bọc vậy? Lương thực? Quần áo? Hay dụng cụ?
Bạn đồng hành của tôi nhún vai, cười:
- Chú thứ lỗi, lão nói, chú có vẻ là hạng người rất khôn ngoan đấy.
Những ngón tay dài, rắn rỏi của lão vuốt ve cái bọc.
- Không, lão nói thêm, đây là một cây santuri ([5] ).
