mồ hôi. Mình chiến đấu với đất đai, với mưa gió và với thợ thuyền, những
nô lệ đỏ và đen của mình.
“Mình chả có niềm vui thú nào. À mà có chứ, làm việc. Về thể xác và
tinh thần, nhưng thiên về thể xác.
Mình thích làm đến kiệt sức, thích đổ mồ hôi. Thích nghe xương cốt
mình kêu răng rắc. Một nửa số tiền bạc kiếm được, mình vứt đi, phung phí
bằng bất cứ cách nào và ở bất cứ nơi nào mình muốn. Mình không phải là
nô lệ của đồng tiền; tiền bạc là nô lệ của mình. Mình là nô lệ của công việc
và mình lấy thế làm tự hào. Mình đốn cây, mình ký hợp đồng với bọn Anh;
mình làm thừng, và bây giờ mình bắt đầu trồng cả bông nữa. Đêm qua,
trong đám da đen của mình, hai bộ lạc Wá yao và Wá ngoni đã đánh nhau
vì một người đàn bà – một con điếm. Chỉ vì tự ái thôi, cậu lạ gì. Y như bên
Hy Lạp vậy. Chửi nhau, cãi lộn om xóm rồi rút gậy gộc ra. Họ choang vỡ
đầu nhau vì ả. Giữa đêm bọn đàn bà chạy đến ôm mình, tru tréo đánh thức
mình dậy để đến phân xử. Mình cáu tiết, đuổi tất cả xéo đi với ma quỷ, rồi
bảo chúng đến cảnh cảnh sát Anh. Thế nhưng chúng cứ đứng ì trước cửa
nhà mình gào suốt đêm. Sáng sớm, mình phải ra và làm trọng tài phân xử.
“Sớm mai, mình sẽ leo lên dãy núi Usumbara với những rừng rậm, suối
mát và màu xanh vĩnh hằng của nó. Này cái đồ Hy Lạp đê tiện, đồi trụy kia,
bao giờ cậu mới rứt bỏ được Châu u… “cái con đĩ thập thành ngồi vắt vẻo
trên bao sông biển, từng phạm tội gian dâm với tất cả vua chúa trên trần...!
” Bao gìờ cậu mới đến để chúng mình có thể cùng nhau leo những trái núi
hoang sơ và tinh khiết này?
” Mình có một đứa con với một phụ nữ da đen: một đứa con gái. Mình
đã đuổi mẹ nó: mụ đã công khai cắm sừng lên đầu mình giữa thanh thiên
bạch nhật, dưới tất cả những cây xanh trong rừng. Mình đã ớn mụ và tống
cổ mụ ra khỏi nhà. Nhưng mình giữ con bé lại. Cháu lên hai. Nó đã biết đi
và bắt đầu tập nói. Mình đang dạy nó tiếng Hy Lạp; câu đầu tiên mình dạy
