Mỗi tối Zorba đưa tôi phiêu du qua Hy Lạp, Bulgari và Costantinople.
Tôi nhắm mắt lại và thấy những nơi đó hiện ra. Lão đã đi khắp các vùng
Balkans xác xơ, hỗn loạn và quan sát mọi điều bằng đôi mắt diều hâu luôn
luôn mở to ngỡ ngàng. Những điều ta đã quen tới mức coi dửng dưng, lại
dựng sững trước mặt Zorba như câu đố dễ sợ. Thấy một người đàn bà đi
qua, lão khựng lại bàng hoàng.
- Cái điều kỳ bí này là gì vậy? Lão hỏi. Một người đàn bà là gì mà lại
khiến đầu óc ta quay cuồng? Xin hỏi sếp nói cho tôi nghe thế là nghĩa lý
gì?
Lão tự vấn mình cũng với sự ngỡ ngàng như thế khi thấy một người đàn
ông, một cái cây ra hoa, một cốc nước lạnh. Ngày nào Zorba nhìn mọi sự
cũng như mới thấy lần đầu. Hôm qua, chúng tôi ngồi trước cửa lều. Uống
xong một ly rượu vang lão quay lại tôi, hoảng hốt:
- Này, cái thứ nước đỏ này là cái quái gì vậy, sếp thử nói tôi nghe xem!
Một gốc cây già đâm nhánh, mới đầu chỉ có một chùm trái chua loét lủng la
lủng lẳng. Ngày lại ngày, nắng làm trái chín trở nên ngọt như mật ong, rồi
được gọi là nho. Ta hái về giầm nát ra, chắt lấy nước ngọt đem chứa trong
thùng, nước ngọt này tự nó lên men, đến ngày lễ Thánh John Tửu Đồ ([21])
ta đổ ra, thế là thành rượu vang! Thật là thần kỳ! Anh uống cái thứ nước
ngọt đo đỏ này và xem kìa, rốn anh nở to ra, to quá cỡ đối với cái thân xác
già của anh, nó thách đấu với cả Trời. Sếp nói tôi nghe nào, làm sao lại hóa
ra như thế? Tôi không trả lời.
Trong khi nghe Zorba nói, tôi có cảm giác như thế giới đang khôi phục
lại sự tươi mát thuở ban sơ. Tất cả mọi sự vật thường nhật bị làm mờ đục
bỗng lại sáng ngời như trong buổi ban đầu khi con người vừa sinh ra từ bàn
tay Thượng đế. Nước, đàn bà, trăng sao, bánh mì thảy đều trở về cội nguồn
nguyên thủy, huyền bí và cơn lốc thần thánh, một lần nữa, lại bùng lên
trong không trung. Chính vì thế mà chiều nào cũng vậy, nằm dài trên lớp đá
sỏi tôi nôn nóng chờ Zorba. Tôi thường thấy lão đột nhiên chui ra từ lòng
