Một tối khác, sau khi làm việc, lão quẳng cuốc vào lán và quát lên, mất
hết kiên nhẫn:
– Này sếp, thôi đi đừng có nhúng mũi vào nữa. Tôi xây đến đâu sếp phá
đến đấy. Những điều sếp nói với họ hôm nay là cái quái gì thế? Chủ nghĩa
xã hội và những chuyện nhảm nhí. Sếp là một nhà truyền giáo hay một nhà
tư bản? Phải dứt khoát đi chứ! Nhưng làm sao tôi có thể lựa chọn được?
Tôi đang bị thiêu đốt bởi ước muốn ngây thơ là liên kết hai điều đó, tìm ra
một tổng hợp trong đó những đối kháng quyết liệt sẽ trở nên thân thiện và
đạt được cả đời sống trần thế lẫn cõi thiên giới. Uớc muốn ấy đã kéo dài
bao năm nay, từ thời tôi còn nhỏ. Hồi còn đi học, tôi đã cùng các bạn thân
cận nhất tổ chức một Hội Ái Hữu ([22]) bí mật – chúng tôi đặt tên cho hội
như thế – và trong phòng ngủ khóa chặt của tôi, bọn tôi thề suốt đời hiến
mình cho cuộc đấu tranh xóa bỏ bất công. Những giọt nước mắt to tướng
chảy giàn giụa trên mặt chúng tôi khi tay đặt lên ngực mé trái tim, chúng
tôi cất tiếng thề. Ôi những lý tưởng con nít! Nhưng cầu sao tai họa hãy
giáng xuống đầu kẻ nào dám cười nhạo khi nghe những điều đó! Khi tôi
thấy các hội viên Hội Ái Hữu trở thành hạng người như thế nào – lang băm,
thầy cãi quèn, chủ hiệu tạp hóa, chính trị gia thò lò sáu mặt, nhà báo viết
thuê – lòng tôi đau như xé.
Khí hậu của thế gian này xem ra khắc nghiệt và dữ dằn. Những hạt
giống quý nhất không nẩy mầm được hoặc bị các bụi rậm và cây tầm ma đè
nghẹt. Về phần tôi, giờ đây tôi có thể thấy rất rõ rằng mình không đến nỗi
bị ngạt vì lý trí, đội ơn Chúa! Tôi vẫn còn cảm thấy sẵn sàng lao vào những
cuộc phiêu lưu kiểu Đôn Kihôtê. Chủ nhật nào, cả hai chúng tôi cũng tắm
rửa thật cẩn thận như những chàng trai đang kiếm vợ. Chúng tôi cạo râu,
mặc những chiếc sơ mi trắng bốp và vào khoảng cuối chiều cùng nhau đến
thăm mađam Hortense. Mỗi chủ nhật, mụ thịt một con trong đàn gia cầm
đãi chúng tôi; cả ba chúng tôi lại ngồi cùng ăn, cùng uống; đôi tay dài của
Zorba lại vươn tới chiếm hữu bộ ngực niềm nở hiếu khách của người đàn
bà tốt bụng.
