* Một niệm tâm tánh của hết thảy chúng sanh và một niệm tâm tánh của
tam thế chư Phật trọn chẳng phải hai. Nhưng do mê chưa ngộ nên bao kiếp
dài lâu luân hồi trong lục đạo, mãi không ngừng nghỉ. Tuy đường lành trời
người so với tam đồ ác đạo khổ vui khác xa nhau, nhưng đều là thuận theo
nghiệp lực thiện ác cứ luân hồi mãi! Thiện đạo chẳng đáng tin cậy, ác đạo
thật đáng sợ. Há chẳng nên vun bồi nhân lành, cứ tạo càn ác nghiệp, cứ cậy
mình mạnh, hiếp đáp kẻ yếu, bắt lấy hết thảy chúng sanh trên cạn, dưới nước
giết ăn chăng?
Trước kia, khi Phật giáo chưa truyền sang, thánh nhân Nho giáo đều
dùng luân thường thế gian để giảng dạy. Đối với Phật tánh sẵn có của chúng
ta và sự chuyển biến, thăng trầm, luân hồi lục đạo, cũng như chuyện đoạn
Hoặc, chứng Chân, siêu phàm, nhập thánh, dù là Lý hay Sự đều chưa giảng
ra. Vì thế chẳng cấm giết, nhưng cái tâm bất nhẫn đã nêu tỏ lắm rồi trong
các lời dạy để lại cho đời.
Chẳng hạn như, kinh Thư nói chim, thú, cá, ba ba đều quyến luyến, sách
Luận Ngữ nói thả câu nhưng chẳng vãi chài, chẳng bắn ban đêm. Mạnh Tử
thấy sống, không nỡ thấy chết; nghe tiếng chẳng nỡ ăn thịt. Kinh Lễ chép:
Chư hầu chẳng vô cớ mổ trâu; đại phu chẳng vô cớ giết dê, kẻ sĩ chẳng vô
cớ giết chó, lợn; thứ dân chẳng vô cớ ăn món ngon. “Món ngon” chính là
thịt vậy.
Đủ thấy rằng: đối với việc sát sanh, Nho Giáo cũng chẳng phải không
hạn chế vậy, chỉ là quyền biến để dạy dỗ, chứ chưa thể vĩnh viễn cấm hẳn
được. Có duyên cớ mới giết, cố nhiên kẻ giết cũng ít. Vô cớ chẳng ăn thịt thì
trong một năm ăn thịt được mấy ngày? Hậu thế, sự giáo hóa suy đồi, quen
thói tàn nhẫn, bèn coi chuyện ăn thịt như chuyện cơm bữa trong nhà, chỉ cốt
sao khoái khẩu, chẳng biết đến nỗi khổ của loài vật.
Đến khi Phật giáo truyền sang Đông thì chân lý, sự thật thường trụ vĩnh
viễn “hết thảy chúng sanh đều có Phật tánh” và “mê thì luân hồi sanh tử,
trọn không lúc nào xong”, “ngộ thì triệt chứng Niết Bàn” mới được xiển
minh rốt ráo. Mới biết rằng các dị loại này nọ đều là cha mẹ trong quá khứ,
là chư Phật trong vị lai. Chẳng những chẳng dám giết ăn, lại còn mong cho
chúng nó đều được sống yên ổn. Do vậy, vua thánh, tôi hiền, bậc triết sĩ, bậc
hồng nho, đa phần đều kính tuân lời Phật giáo huấn, tài bồi lòng nhân của
chính mình. Hoặc là ăn chay, bỏ hẳn ăn mặn, hoặc là kiêng giết, phóng sanh.
Những lời lẽ tốt lành, hành vi hay đẹp ấy được chép trong các sử sách cũng
chỉ là để mong người đời sau cùng tu tâm từ, thương xót loài vật, cùng thấy
Phật tánh.
Do ác nghiệp nhân duyên, đọa trong đường súc sanh. Ta nay may được
sanh trong loài người, nếu chẳng tăng thêm lòng lân tuất, cứ mặc tình sát
