- Hai là chẳng trộm cắp.
- Ba là chẳng tà dâm.
- Bốn là chẳng nói dối.
- Năm là chẳng uống rượu.
1) Sát sanh:
Loài vật cũng giống như ta, ham sống sợ chết. Ta đã ưa sống, há vật lại
muốn chết! Do đó hãy nghĩ: Có nên giết hại loài vật chăng? Hết thảy chúng
sanh luân hồi sáu nẻo, tùy nghiệp thiện - ác, thăng - giáng, siêu - trầm, ta
cùng bọn chúng trong nhiều kiếp lần lượt làm cha mẹ nhau, lần lượt làm con
cái nhau, phải nghĩ cách cứu vớt, nỡ nào giết hại? Hết thảy chúng sanh đều
có Phật tánh, trong đời tương lai sẽ đều thành Phật. Nếu ta đọa lạc còn mong
được cứu vớt.
Thêm nữa, ta đã tạo sát nghiệp, ắt phải đọa ác đạo đền bồi nợ cũ, xoay
vần giết hại lẫn nhau chẳng khi nào xong. Suy nghĩ như thế nào còn dám
giết? Nhưng nguyên nhân sát sanh là do ăn thịt. Nếu biết được những nhân
duyên như trên vừa nói sẽ tự chẳng dám ăn thịt nữa. Kẻ ngu lại cho thịt là
ngon, chẳng biết thịt vốn do tinh huyết tạo thành; trong chứa phân tiểu,
ngoài lẫn bẩn thỉu, tanh tưởi, hôi thối, ngon lành chỗ nào? Thường quán bất
tịnh, ắt ăn vào sẽ ói ra.
Thêm nữa, sanh vật là người, cầm thú, giòi, bọ, cá, tép, muỗi, mòng, rận,
rệp, tất cả những loài có sanh mạng; đừng bảo con vật lớn chẳng được giết,
con vật nhỏ thì giết được! Trong kinh Phật có rộng nói công đức kiêng giết,
phóng sanh. Tục nhân chẳng thể đọc đến thì hãy xem sách Vạn Thiện Tiên
Tư của An Sĩ tiên sinh ắt sẽ biết được đại khái!
2) Chẳng trộm cắp:
Thấy nghĩ được cái gì, chẳng cho bèn chẳng lấy. Người biết liêm sỉ
chẳng phạm lỗi này, nhưng nếu luận tỉ mỉ thì chẳng phải là bậc đại thánh đại
hiền sẽ rất khó chẳng phạm. Vì sao? Lấy công giúp tư, tổn người lợi mình,
cậy thế lấy của, dùng mưu kế đoạt vật, ghen ghét vì người khác phú quý,
mong họ bần tiện; làm lành để phô trương; đối với các việc lành tâm chẳng
hiểu đúng, chẳng hạn như lập trường miễn phí, chẳng chọn thầy nghiêm,
khiến con em người khác bị lầm lạc; thí thuốc chữa bệnh chẳng phân biệt
thật giả khiến người dùng bị nguy tánh mạng; thấy người bị tai nạn gấp vẫn
xem thường chẳng cứu, lề mề hờ hững đến nỗi lỡ việc; làm tắc trách cho
xong việc, mặc kệ tiền tài người khác bị lãng phí, trong lòng không coi đó là
chuyện khẩn yếu. Những điều như thế đều gọi là trộm cắp. Vì các vị đều ở
chốn tốt lành nên tôi chỉ chọn ra những điều tệ hại nhất để nói đại lược mà
thôi!
