hạn như: Xứng lý tức thành Phật nghĩa là chúng sanh ai cũng sẵn Phật tánh,
nên về mặt lý, chúng sanh đều là Phật. Khi nhận hiểu rằng ai cũng có Phật
tánh, tin chắc không nghi nhưng chưa đoạn được phiền não, chưa chứng đạo
quả, thì chỉ là danh tự tức thành Phật. Khi khởi công tu tập, đoạn dần phiền
não thì gọi là quán hạnh tức thành Phật...
8
.
Tức là kệ tán Phật A Di Ðà: A Di Ðà Phật thân kim sắc....
9
.
Nguyên văn là “tân lương” (bến và cầu), nghĩa bóng là những hướng dẫn
chỉ nam
10
.
Khai Tích hiển Bổn: Bổn là bản thể, Tích là hình tướng thị hiện. Ví như
mặt trăng là Bổn, bóng trăng hiện trong các chỗ có nước là Tích. Khai Tích
hiển Bổn là chỉ dạy về Pháp Thân, chỉ rõ Ứng Thân. Chẳng hạn trong hội
Pháp Hoa, phẩm Như Lai Thọ Lượng, Ðức Phật chỉ rõ thân thuyết pháp
trong cõi Sa Bà, thọ tám mươi tuổi là ứng thân thị hiện để dẫn dụ chúng sanh
về đạo Nhất Thừa, chứ pháp thân của Phật thường trụ bất hoại. Cũng như
không riêng trong cõi Sa Bà, Phật còn thị hiện trong nhiều thế giới khác
nhau, dùng nhiều danh hiệu khác nhau để hóa độ chúng sanh.
11
.
Nguyên văn là “minh linh” (một loại sâu cắn lúa). Dịch là nhện để thuận
theo câu ca dao “tò vò mà nuôi con nhện...”. Thật ra, tò vò bắt các loài sâu
hay nhện, tiêm nọc cho chúng mê đi, nhưng vẫn sống, rồi bỏ vào ổ có chứa
trứng tò vò con để làm mồi cho con. Ở đây, Tổ dùng ví dụ này để thuận theo
cách hiểu của thế gian.
12
.
Dương diệm (mirage): ảo ảnh do sức nóng hay ánh nắng soi lên các lớp
không khó lạnh và nóng khác nhau tạo thành.
13
.
Ðăng Ðịa Bồ Tát: còn gọi là Ðịa Thượng Bồ Tát, bậc Bồ Tát đã chứng từ
Sơ Ðịa trở lên.
14
.
Ðầu gã Diễn Nhã: trong kinh Lăng Nghiêm có nhắc đến một người tên là
Diễn Nhã, soi gương thấy mặt mình, bèn sanh vọng tưởng là đầu của ai đây,
đầu của mình ở đâu, rồi đâm ra phát cuồng.
15
.
Chước: một phần trăm của thăng (ta thường dịch là thưng), đơn vị đo
dung lượng rất nhỏ. Mười chước là một cáp (ta thường dịch là một “lẻ”).
Một thưng gần bằng một lít (Tàu gọi litre là “công thăng”). Như vậy, có thể
tạm hiểu một chước gần bằng một centilitre.
16
.
Ðả thất: tham dự Phật thất cùng với đại chúng, hay tự mình kết thất để
niệm Phật hay tọa thiền, trì chú v.v... Một thất là bảy ngày.
(2) Tái lai: sanh lại trong nhân gian.
