Hồi hai giờ ngày hôm sau, viên giám đốc ký một cách ngạo nghễ vào văn
bản trao quyền, giải tán cả nhân viên, rồi bước lên xe thuê đi thẳng. Nhìn
theo cái gáy của y đi xa dần, tôi thèm sự thành công rực rỡ của con người
ấy: tự do như không khí từ nay, và chẳng có ai theo đuổi hết, dù chỉ là ném
theo y một hòn đá.
Vì không có cánh như y, tôi nặng nề đi lại giữa những người trần tục
Kuriajê, lòng se thắt.
Này đây là Vania Sêlaputin, hân hoan dưới ánh mặt trời tháng năm. Hắn
rạng rỡ như một viên kim cương sáng chói, vì nụ cười và vì cảm động.
Cùng với hắn, cái chuông đồng đóng vào tường nhà thờ cũng cố gắng ánh
hào quang. Nhưng già nua và bẩn thỉu, chuông chỉ phác họa nên một nét
nhăn nhợt nhạt dưới mặt trời. Nó lại còn bị rạn, khiến Vania tốn hoài công
mà vẫn không tài nào làm cho nó kêu được ra hồn. Nhưng hắn vẫn cứ phải
kéo chuông báo hiệu họp toàn trại.
Tinh thần trách nhiệm là một thứ tình cảm bất tiện, nặng nề, day dứt; tự bản
chất nó, nó là vô lý. Cằn nhằn về mỗi cái rơm cái rác, nó cố tình mưu mô
len lỏi vào từng khe kẽ nhỏ và náu mình ở đó, giận dữ, lo lắng đến phát run
lên. Trong khi Sêlaputin kéo chuông, nó lại bám nhằng vào cái chuông: chịu
làm sao nổi những tiếng rè rè lộn ruột này tung lên trên trại?
Đứng bên cạnh tôi, Vichia Gorkôpxki chăm chú dò xét nét mặt tôi. Vẻ lo
âu, hắn ngoảnh nhìn ra gác chuông, ra cổng tu viện, và con ngươi mắt hắn
mở rộng, thốt nhiên sầm tối lại, ánh lên một vẻ láu lỉnh. Vichia vươn cổ lên
cười lặng lẽ, hơi đỏ mặt và nói giọng ồm ồm:
- Hà, phải đi chỉnh đốn cái này ngay lập tức, chứ không phải chuyện
chơi.
