hoàng" chẳng những đủ mọi thứ giẻ rách, mà thường là cả áo sơ mi của
chồng và cả váy của mình. Thời gian gần đây, bọn đàn bà coi việc ăn cắp
của chính mình và tiêu thụ sợi gai mềm và đặc biệt là sợi gai thô (
[11]
) theo
cách ấy là có lợi - thế là nghề nghiệp của các tay "phượng hoàng" đã được
mở rộng và tiến thêm một bước quan trọng! Nhưng rồi các gã mujich tinh
khôn hơn, và hễ thoáng thấy có gì đáng nghi ngờ, nghe phong phanh là
"phượng hoàng" xuất hiện, thì họ tức tốc thi hành những biện pháp sửa
chữa và phòng ngừa. Kể ra, nhưng vậy chẳng đáng bực lắm ư? Bán sợi gai
mềm là việc của đàn ông, và đúng là trước nay họ vẫn bán, không phải bán
ở thành phố, vì như thế thì phải tự mình đem hàng ra, mà bán cho những
người đi buôn đi qua làng.
Những người lái buôn này vì không có cân nên tính một pút(
[12]
) là bốn
mươi nắm, mà các bạn cũng biết thế nào là nắm tay và lòng bàn tay người
Nga, đặc biệt khi người đó "ra sức cố gắng"! Tôi, một người không có kinh
nghiệm và chưa "thông thuộc" đời sống nông thôn (như ở Orion người ta
thường nói), đã được nghe vô khối câu chuyện như thế. Nhưng Khôr không
phải chỉ kể chuyện, chính ông cũng hỏi tôi nhiều điều. Được biết tôi đã
từng ra nước ngoài, sự tò mò của ông càng bừng lên mãnh liệt...
Kalinưts không chịu thua kém Khôr . Nhưng Kalinưts xúc động hơn khi
nghe tả về thiên nhiên, núi non, thác ghềnh, về những ngôi nhà khác
thường, những thành phố lớn. Khôr quan tâm đến những vấn đề hành chính
và chính trị. Ông ta lần lượt hỏi tất cả mọi chuyện: "Thế nào, việc đó ở
nước họ cũng như ở ta hay là khác? Thưa ông, việc đó ra sao?..." "à, hay
quá, lạy Chúa, đó là do ý Chúa!" - Kalinưts kêu lên trong lúc tôi kể chuyện.
Khôr thường im lặng, cau đôi lông mày rậm, chỉ thỉnh thoảng nhận xét:
"Điều đó ở nước ta không hợp, còn cái ấy thì tốt, thế mới ổn". Tôi không
thể kể lại với các bạn tất cả các câu hỏi của ông ta, và cũng chẳng cần thuật
lại làm gì. Nhưng qua những cuộc chuyện trò của chúng tôi, tôi thu hoạch
được một niềm tin vững chắc mà có lẽ bạn đọc không hề ngờ tới: Tôi tin
chắc rằng Piôtr đại đế là một người Nga hoàn hảo, là người Nga chính trong
