Người kể chuyện cúi đầu xuống và giơ một tay lên trời.
- Tuy nhiên, tôi không muốn để ông có ý nghĩ không hay về người đã
khuất - ông ta hăm hở nói tiếp. Cầu Chúa đừng để cho tôi phạm điều ác như
thế! Đấy là một người hết sức cao quí, hết sức tốt, chung tình và có thể
gánh chịu mọi hy sinh. Tuy vậy nói riêng với ông, tôi phải thú nhận rằng
nếu như tôi không có cái rủi ro bị mất nàng thì chắc hẳn hôm nay, tôi không
có dịp thưa chuyện cùng ông, vì cho đến giờ, trong nhà kho của tôi vẫn còn
cây xà mà tôi đã nhiều phen định treo cổ lên đó!
Ông ta lại bắt đầu nói sau một lúc im lặng:
- Có những quả lê cần phải có một thời gian nằm dưới đất, trong hầm nhà
thì mới có được mùi vị ngon thực sự của mình, như người ta thường nói.
Người vợ đã qua đời của tôi có lẽ cũng thuộc loại những sản phẩm như vậy
của thiên nhiên. Đến bây giờ tôi mới hoàn toàn công bằng đối với nàng.
Chẳng hạn, mãi đến bây giờ, khi nhớ đến mấy buổi tối cùng vui chung với
nàng trước khi cưới, chẳng những tôi không xót xa chút nào, mà trái lại, còn
cảm động đến rớt nước mắt. Gia đình họ không giàu, nhà của họ rất cổ,
bằng gỗ, nhưng thuận tiện, ở trên gò cao, giữa một khu vườn bỏ hoang và
cái sân cỏ mọc um tùm. Dưới gò có con sông chảy qua, và qua cành lá rậm
rạp có thể nhìn thấy loáng thoáng từng quãng sông. Một thềm đất lớn dẫn từ
nhà ra vườn, trước thềm có một bồn hoa hình bầu dục đầy hoa hồng. Mỗi
đầu bồn hoa có hai cây dạ hợp mà cố chủ nhân đã bện xoắn vào nhau thành
hình cái chong chóng từ lúc cây còn non. Xa hơn nữa, giữa đám vườn ngấy
hoang tàn có cái chòi hóng mát, bên trong sơn màu rất đẹp, nhưng bên
ngoài cũ kỹ và ọp ẹp đến nỗi trông mà phát sợ lên được Từ thềm đất, một
cánh cửa kính dẫn vào phòng khách. Còn trong phòng khách thì đây là cái
bày ra trước con mắt tò mò của người quan sát: ở mỗi góc cuối phòng có
một cái lò sưởi tráng men sứ, phía bên phải có một chiếc pianô tiếng kêu
chói tai, trên chồng chất những bản nhạc chép tay, ngoài ra còn chiếc đi
văng bọc nhiễu xanh đã bạc màu thêu hình hoa lá màu trắng nhạt, một chiếc
bàn tròn, hai đống đồ chơi thời Ekatêrina bằng sứ và bằng hạt cườm, trên
tường có treo bức chân dung nổi tiếng của một cô gái tóc vàng hoe, mắt