đặc biệt là đôi mắt nâu nhạt, nhỏ nhưng thông minh, sáng sủa và lanh lợi
của cô khiến cho bất cứ người nào ở địa vị tôi cũng phải ngạc nhiên. Dường
như cô theo dõi từng lời của Rađilôp. Vẻ mặt cô không phải là vẻ thông
cảm, mà là sự chú ý say mê. Về tuổi tác, Rađilôp có thể là bố cô, nhưng tôi
đoán ngay ra rằng cô không phải là con gái ông ta. Trong lúc nói chuyện,
ông ta nhắc tới người vợ đã qua đời của mình - "chị cô ấy" - ông ta chỉ Olya
và nói thêm. Cô đỏ mặt lên ngay và cụp mắt xuống. Rađilôp im lặng một lát
rồi nói sang chuyện khác. Suốt bữa ăn, bà lão chẳng nói chẳng rằng, bản
thân bà hầu như không ăn gì và cũng không mời mọc tôi. Nét mặt bà toát ra
vẻ chờ đợi sợ sệt và vô hy vọng, cái vẻ buồn rầu của người già nó khiến cho
người quan sát cảm thấy lòng mình thắt lại. Gần cuối bữa ăn, Fêđo Mikhêits
toan bắt đầu "ca ngợi" chủ mình và khách, nhưng Rađilôp đưa mắt nhìn tôi
và bảo ông ta thôi đi; ông già đưa tay quệt môi, hấp háy đôi mắt, cúi chào
và lại ngồi xuống, nhưng lần này ngồi ghé vào rìa ghế. Sau bữa ăn, tôi với
Rađilôp vào phòng làm việc của ông ta.
Ở những con người thường bị một ý nghĩ hay một niềm say mê lôi cuốn
mãnh liệt, mặc dù phẩm cách, khả năng, địa vị xã hội và trình độ giáo dục
của họ khác nhau đến mức nào đi nữa, ta vẫn nhận thấy giữa họ có cái gì
chung, cách cư xử của họ vẫn có cái gì giống nhau về vẻ biểu hiện bên
ngoài.
Càng để ý quan sát Rađilôp, tôi càng có cảm giác rằng ông ta thuộc loại
người nói trên. Ông ta nói về việc làm ăn, về mùa màng, về vụ cắt cỏ, về
chiến tranh, về những chuyện ngồi lê đôi mách trong huyện, về những cuộc
bầu cử sắp tới. Ông ta nói không có gì là gượng gạo, thậm chí khá hào
hứng, nhưng bỗng nhiên ông ta thở dài, gieo mình xuống chiếc ghế bành
như một người mệt mỏi vì một công việc nặng nề, và đưa tay vuốt mặt.
Toàn bộ tâm hồn ông ta - một tâm hồn nhân hậu và nồng nhiệt, - dường như
đều thấm sâu một tình cảm duy nhất ứ đọng trong lòng. Tôi cũng ngạc
nhiên vì không thể khám phá thấy ở ông một nguồn đam mê nào cả: dù là
tính thích ăn ngon, hoặc nghiện rượu, hoặc ham đi săn, ham thích chim họa
mi vùng Kurxk, hoặc là thích loại bồ câu mắc chứng động kinh, hoặc là