tại sao y không hò chó nữa? Những lúc ấy, Bausơ thường đòi rượu vang,
uống xong y nhổm dậy và lại cất tiếng hò, điều khiển chó hết sức tài tình.
- Hình như ông cũng thích đi săn phải không, Luka Pêtơrôvits?
- Kể thì cũng thích... đúng thế, nhưng không phải bây giờ, bây giờ thời
của tôi đã qua rồi, thời trai trẻ kia... ông biết đấy, do địa vị của tôi, cái trò
giải trí đó có điều không tiện. Anh em chúng tôi không nên theo đòi những
người quý tộc. Đúng vậy, trong bọn chúng tôi, đôi khi cũng có kẻ nghiện
rượu và bất tài giao du với các ông quý tộc. . . Nhưng nào có sung sướng gì
cho cam?... Chỉ tự làm nhục mình. Được người ta cho một con ngựa cà khổ,
hay vấp ngã, cứ là bị người ta tát tai, hất mũ xuống đất luôn! Có khi người
ta vờ quật roi vào ngựa, nhưng lại quật vào kẻ đó. Vậy mà kẻ đó vẫn phải
cười và làm cho những người khác cũng cười. Không, tôi xin nói với ông
như thế này: địa vị càng nhỏ thì càng phải giữ mình cho nghiêm không thì
chỉ tự mình bôi nhọ mình.
- Đúng thế - Ôpxianikôp thở dài, nói tiếp - Từ thuở tôi ra đời đến nay đã
bao nhiêu lần vật đổi sao dời, thời đại ngày nay đã khác rồi. Đặc biệt là
trong giới quý tộc, tôi thấy có sự thay đổi lớn. Quý tộc nhỏ ở địa phương thì
hoặc là đi làm viên chức, hoặc là không còn ngồi yên vị tại chỗ nữa. Những
người quý tộc cỡ lớn hơn thì không còn nhận ra họ được nữa. Tôi đã quan
sát kỹ nhiều người quý tộc lớn trong dịp phân chia địa giới. Và tôi phải nói
với ông: nhìn họ tôi sung sướng trong lòng: họ hồ hởi, lễ độ. Duy có điều
này làm tôi ngạc nhiên: họ đã học được đủ mọi thứ, nói năng bùi tai đến nỗi
nghe mà cảm kích, vậy mà họ chẳng nghĩ ra được một việc làm gì nên hồn,
thậm chí họ không cảm thấy lợi ích của chính họ. Gã nông nô làm quản lý
cho họ muốn uốn họ theo chiều nào cũng được, như uốn một cái ách cổ
ngựa. Chắc ông cũng biết Kôrôlép Alêcxanđr Vlađimirôvits chứ? Ông ta lại
không là quý tộc sao? Đẹp trai, giàu có, đã qua các trường "cao học", hình
như cũng đã từng ra nước ngoài, nói năng lưu loát, nhã nhặn, bắt tay tất cả
chúng tôi. Ông có biết ông ta không. . . Thế thì nghe tôi kể đây này. Tuần
trước, chúng tôi đến Bêrêzôpka theo lời mời của người trọng tài (
[30]
) là
Nikifo Ilits. Nikifo Ilits
