chịu sức ép khi tỷ lệ thất nghiệp cao, sắp tới lúc nghỉ hưu và học phí cho con
cái. Và dường như người tiêu dùng còn phải chịu đựng tình cảnh này trong
nhiều năm nữa.
Trên lý thuyết thì hoạt động đầu tư có thể được mở rộng, nhưng đầu tư
vào các nhà máy và trang thiết bị sẽ trở nên vô nghĩa nếu người tiêu dùng
không mua các hàng hóa dịch vụ được tạo ra từ đó. Ngoài ra, các mức thuế
cao đánh vào doanh nghiệp Hoa Kỳ khiến nhiều công ty cứ để phần thu
nhập ở nước ngoài mà không chuyển về nước, phần lớn các hoạt động đầu
tư mới của họ cũng diễn ra ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ và không đóng góp gì cho
GDP. Đầu tư vẫn im lìm và sẽ không thay đổi chừng nào người tiêu dùng
vẫn “ngủ đông”.
Khi người tiêu dùng “án binh bất động” và hoạt động đầu tư suy yếu,
những người theo trường phái Keynes trong chính quyền Bush và Obama đã
quay sang sử dụng chi tiêu công để kích thích kinh tế. Tuy nhiên, sau khi cả
bốn chương trình kích thích kinh tế từ năm 2008 đến năm 2010 đều không
tạo được mạng lưới công ăn việc làm mới thì người ta bắt đầu thay đổi quan
điểm về chi tiêu công. Sự thay đổi này được khuấy động bởi phong trào Tiệc
Trà, những mối đe dọa khi Hoa Kỳ bị các tổ chức đánh giá mức độ tin cậy
thấp hơn và làn sóng chiến thắng của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa
nhiệm kỳ năm 2010. Rõ ràng là người dân Mỹ muốn có ai đó đóng hầu bao
của Chú Sam lại. Chúng ta hiện chưa biết được sự cắt giảm chi tiêu này sẽ
đến mức độ nào, nhưng rõ ràng là phương pháp tăng chi tiêu công đã bị gạt
ra khỏi chương trình nghị sự.
Vậy là với phép loại suy, chính quyền Obama có thể nhìn thấy rằng: khi
tiêu dùng, đầu tư và chi tiêu công đều không hiệu quả, thì cách duy nhất để
phát triển kinh tế là xuất khẩu ròng – chứ không còn gì khác. Trong diễn văn
hàng năm trước Quốc hội Mỹ ngày 27 tháng 1 năm 2010, Tổng thống
Obama trình bày Sáng kiến Quốc gia về Xuất khẩu, dự kiến tăng gấp đôi giá
trị xuất khẩu của Hoa Kỳ trong 5 năm. Đạt được thành quả này sẽ tạo nên
các tác động sâu sắc. Giá trị xuất khẩu tăng gấp đôi có thể góp thêm 1,3%
cho GDP Hoa Kỳ, tỷ lệ tăng trưởng kinh tế hàng năm sẽ từ 2,6% lên 3,9%
hoặc cao hơn, có thể đủ để chặn đứng nạn thất nghiệp. Xuất khẩu tăng gấp
