nào. Nếu xe đạp đang lao rất nhanh và người đạp xe bóp cứng phanh, xe có
thể bị trượt bánh hoặc ngã ra đường.
Nói tóm lại, chiếc xe đạp nói trên đúng là mô hình động lực của nền kinh
tế Mỹ trong hơn 10 năm qua. Sau khi đạt vận tốc 2,12 trong năm 1997, chiếc
xe đã chạy chậm dần. Nó còn chạy chậm hơn vì Cơn hoảng loạn 2008, tốc
độ giảm từ 1,80 trong năm 2008 xuống còn 1,67 trong năm 2009 – tức là
giảm 7% chỉ trong một năm. Người tiêu dùng đã hãm phanh. Gần đây nhất
là năm 2010 thì vận tốc lưu thông tiền tệ có tăng lên 1,71. Khi người tiêu
dùng hoàn trả nợ và tăng tiết kiệm chứ không phải tăng chi tiêu, vận tốc lưu
thông tiền tệ giảm và GDP cũng giảm theo, trừ khi Fed gia tăng cung tiền.
Vậy nên Fed đã quyết liệt in tiền chỉ nhằm duy trì GDP danh nghĩa, trước sự
đe dọa từ quá trình giảm tốc trong lưu thông tiền tệ.
Thêm vào đó, Fed còn gặp một vấn đề khác: bản chất của vận tốc lưu
thông tiền tệ là mang tính hành vi và không dễ kiểm soát. Lượng cung tiền
tệ mà Fed kiểm soát thông qua in tiền, được gọi là cơ số tiền tệ, chỉ là một
phần nhỏ trong tổng cung tiền, theo dữ liệu hiện hành là tương đương
khoảng 20%. Trong khi 80% lượng cung còn lại được tạo ra bởi các ngân
hàng khi chúng cấp tín dụng hoặc hỗ trợ theo các dạng thức khác để tạo ra
tài sản, chẳng hạn như các quỹ tương hỗ đầu tư vào các công cụ nợ ngắn hạn
và các chứng từ thương mại. Trong khi cơ số tiền tệ đã gia tăng 242% từ
tháng 1/2008 đến tháng 1/2011, tổng lượng cung tiền (qua hệ thống ngân
hàng) chỉ tăng 34%. Nguyên nhân là vì các ngân hàng ngần ngại không
muốn cấp thêm các khoản tín dụng mới và đang chật vật với những khoản
cho vay độc hại còn tồn đọng trong sổ sách của họ. Hơn nữa, những người
tiêu dùng và các doanh nghiệp sợ đi vay tiền từ các ngân hàng bởi vì hoặc là
họ đã sử dụng đòn bẩy quá mức hoặc họ không chắc chắn về điều kiện kinh
tế và hoài nghi khả năng trả nợ của mình. Cơ chế dịch chuyển từ cơ số tiền
tệ sang tổng cung tiền tệ đã bị phá hỏng.
Phương trình MV = Py là công cụ then chốt để hiểu được các động lực
trong một nền kinh tế. Nếu cơ chế mở rộng lượng cung tiền (M) đã bị hỏng
bởi vì các ngân hàng không cho vay và vận tốc lưu thông tiền tệ (V) không
