Người ta hoài nghi rằng Bernanke hiện đang phản đối vàng không phải vì
vàng từng cản trở việc tăng cung tiền trong thập niên 1930 mà vì ngày nay
vàng mới đúng là có thể hạn chế cung tiền . Trong Đại Suy thoái các ngân
hàng đã không tận dụng được tối đa khả năng cung tiền, cho dù khả năng
này luôn luôn là hữu hạn. Bernanke có lẽ muốn duy trì năng lực của các
ngân hàng trung ương để chúng có tiềm năng phát hành tiền vô hạn, việc
này đòi hỏi phải phủ nhận vàng. Từ năm 2009, Bernanke và Fed đã có thể
thử nghiệm chính sách của họ về việc cung tiền không giới hạn trong điều
kiện thế giới thực.
Quy tội cho vàng khi diễn ra Đại Suy Thoái cũng giống như đổ lỗi cho
nhân viên ngân quỹ khi xảy ra vụ cướp nhà băng. Nhân viên ngân quỹ có thể
có mặt khi vụ cướp diễn ra, nhưng cô ta không phạm tội. Trong trường hợp
của thời kỳ Đại Suy Thoái, thủ phạm gây ra tình trạng thắt chặt tiền tệ đâu
phải là vàng, mà chính là các quan chức ngân hàng trung ương – những
người từng phạm những sai lầm về chính sách một cách liên tục và không
đáng có. Trong nền tài chính quốc tế, vàng không phải là một chính sách; nó
chỉ là công cụ. Quy kết trách nhiệm cho chế độ Bản vị vàng như căn nguyên
gây ra Đại Suy Thoái là điều rất thuận lợi đối với các quan chức ngân hàng
trung ương muốn tìm kiếm khả năng in tiền vô hạn. Chính các quan chức
ngân hàng trung ương, chứ không phải vàng, phải chịu trách nhiệm về Đại
Suy Thoái và các nhà kinh tế học nào vẫn tiếp tục đổ lỗi cho vàng đều là
những người tìm cớ biện minh cho tiền pháp định tới tận cùng.
Nếu vàng được “phục hồi danh dự” sau những cao buộc sai lầm là thủ
phạm của Đại Suy Thoái, liệu nó còn có thể đóng vai trò tích cực trong bối
cảnh hiện nay? Một chế độ Bản vị vàng trong thế kỷ 21 sẽ như thế nào?
Một số người hăng hái nhất trong việc biện hộ cho chế độ Bản vị vàng
trên nhiều blog và phòng chat lại không thể lý giải chính xác về quan điểm
của mình. Rõ ràng người ta cảm nhận được rằng tiền phải gắn liền với một
loại vật chất hữu hình nào đó và các ngân hàng trung ương không thể phát
hành tiền vô hạn. Đưa cảm giác này vào trong một hệ thống tiền tệ cụ thể
nhằm giải quyết được các thách thức từ sự hãi sợ và Đại Suy thoái mang
tính chu kỳ còn là việc khó khăn hơn nhiều.
