Tôi ít khi gõ cửa bác thợ đồng hồ Laubschad, một con người trầm lặng
giữa hàng trăm cái đồng hồ. Việc đó có vẻ như là một sự lãng phí thời gian
trên quy mô quá lớn, nên mỗi tháng tôi chỉ có thể làm không quá một lần.
Già Heilandt vẫn còn cái lán xưởng ở trong sân. Già vẫn uốn thắng lại
những cái đinh quằn. Quanh đây vẫn nhiều thỏ và con cháu dòng giống của
chúng như ngày xưa. Nhưng bọn trẻ con thì đã thay đổi. Bây giờ chúng mặc
đồng phục, thắt cà-vạt đen và thôi không nấu xúp bột gạch nữa. Chúng đã
cao lớn gấp đôi tôi và tôi hầu như không biết tên chúng. Đó là thế hệ mới;
thế hệ tôi đã thôi không đến trường và đang học nghề. Nuchi Eyke là một
thợ hớt tóc tập sự. Axel Mischke chuẩn bị để trở thành một thợ hàn ở xưởng
đóng tàu Schichau. Susi đang học việc bán hàng ở thương xá tổng hợp
Sternfeld và đã có bồ. Làm sao mọi sự có thể thay đổi nhanh thế trong vòng
có ba bốn năm! Cái giá đập thảm vẫn còn đó và nội quy chung cư vẫn cho
phép đập thảm vào các ngày thứ ba và thứ sáu, nhưng bây giờ họa hoằn mới
thấy tiếng đập mà nghe ra có phần bối rối: từ khi Hitler lên cầm quyền thì
máy hút bụi cũng lên ngôi; các giá đập thảm bị bỏ mặc cho lũ chim sẻ tha
hồ đậu.
Tôi chỉ còn có khu cầu thang và tầng áp mái. Dưới mái ngói, tôi miệt mài
đọc. Trong cầu thang, khi nào cảm thấy cần có người bầu bạn, tôi lại gõ
cánh cửa thứ nhất bên trái của tầng hai và Mamăng Truczinski bao giờ cũng
sẵn sàng mở. Từ khi Mamăng nắm tay tôi ở nghĩa trang Brenntau và dắt tôi
đến bên huyệt mẹ tôi, bao giờ Mamăng cũng mở khi Oskar lấy dùi trống gõ
vào cánh cửa.
" Đừng có gõ to thế, Oskar. Herbert còn đang ngủ, đêm qua nó lại bị một
phen khốn đốn, người ta phải lấy xe cấp cứu đưa nó về nhà đấy". Bà kéo tôi
vào nhà, rót cà-phê hạt muồng trộn sữa và cho tôi một miếng đường nâu ở
đầu một sợi dây để nhúng vào cà-phê mà mút. Tôi uống cà-phê, mút đường
và để cho trống nghĩ.
