sấp hoặc đáy một cái chậu tắm làm trống nữa... Tôi ráng hết sức để quên
những đoạn chẳng vẻ vang gì ấy đi, càng ít nhắc đến chúng trên những
trang giấy này càng tốt. Một cái vỏ đồ hộp thì dứt khoát không phải là một
cái trống, một cái xô là một cái xô vả một cái chậu tắm chỉ tốt để tắm hay
giặt đồ mà thôi. Dạo ấy cũng chẳng nhiều thế phẩm hơn bây giờ. Một cái
trống thiếc với những ngọn lửa đỏ trên nền trắng tự phát ngôn lấy, chứ
không gì nói thay cho nó được.
Oskar cô đơn, bị phản bội, bị bán rẻ. Lảm sao nó có thể bảo toàn được
diện mạo lên ba của nó nếu nó thiếu thứ cần thiết tối thiểu là cái trống? Tất
cả những ngón đánh lừa mà tôi đã thực hiện bao năm nay: thỉnh thoảng đái
dầm, bi bô đọc kinh buổi chiều, nỗi sợ ông già Nô-en thực ra tên là Greff,
những câu hỏi ngộ nghĩnh điển hình của trẻ lên ba mà tôi băm đi băm lại
không biết mệt đại loại như: tại sao ô-tô lại có bánh? - tất cả những thứ vớ
vẩn ấy mà người lớn trông đợi ở tôi, giờ tôi phải độc lực làm không dùng
đến trống. Tôi đã sắp muốn bỏ cuộc. Trong cơn tuyệt vọng, tôi bắt đầu tìm
đến con người không phải là cha tôi song rất có thể đã sinh ra tôi. Oskar bèn
đợi Jan Bronski ở gần khu cư xá Ba Lan trên đường Ringstrasse.
Cái chết của mẹ tội nghiệp của tôi đã chấm dứt mối quan hệ đôi khi mấp
mé đến tình bằng hữu giữa Matzerath và ông bác tôi (bác mới được đề bạt
làm thư ký bưu vụ). Giữa hai người không hề có sự cắt đứt đột ngột, nhưng
mặc dù có những kỷ niệm chung, họ cứ dần dần tách xa nhau khi cuộc
khủng hoảng chính trị mỗi ngày một sâu sắc thêm. Sự phân rã của hồn và
xác mảnh dẻ và giản dị của mẹ tôi kéo theo sự phân rã của tình bạn giữa hai
người đàn ông này, cả hai đều soi mình trong tâm hồn mẹ và nuôi dưỡng
mình trên thân xác mẹ. Mất cái nguồn dinh dưỡng ấy và cái gương cầu lồi
ấy, họ không tìm được sự thay thế nào khác ngoài những cuộc hội họp với
những người dốc lòng dốc sức với những ý niệm chính trị đối lập nhau tuy
họ vẫn hút cùng một loại thuốc lá. Nhưng cả Sở Bưu Chính Ba Lan lẫn
những cuộc họp với các tổ trưỏng mặc sơ-mi nâu đều không thể thay thế
một người đàn bà đẹp, dạt dào tình cảm trong cả chuyện ngoại tình. Tuy cả
