thái độ chính trị, có những điểm khác nhau nho nhỏ nhưng không phải
không đáng kể. Bebra thân cận với Bộ Tuyên Truyền và, như tôi có thể dễ
dàng suy ra từ một vài câu lấp lửng của ông, thường qua lại văn phòng
riêng của hai ngài Goebbels và Goering [3] - một ứng xử đồi bại mà ông
tìm đủ mọi cách để giải thích và thanh minh với tôi. Ông nói đến thế lực
của những tay hề cung đình ở thời Trung cổ và cho tôi xem những phiên
bản tranh Tây Ban Nha vẽ một vị vua Philip hay Carlos gì đó cùng với đông
đảo tuỳ tùng; ở giữa những đám tụ hội phô phang ấy, người ta có thể thấy
những tay hề tầm vóc như Bebra hoặc thậm chí Oskar, để râu dê, mặc áo có
cổ xếp nếp và quần ống thụng. Tôi thích những bức tranh đó - vì tôi có thể
tự nhận không chút quá lời rằng mình là một kẻ nhiệt thành ngưỡng mộ
Diego Velasquez [4] - nhưng cũng chính vì lý do đó, những luận điểm của
Bebra không thuyết phục được tôi và sau một hồi, ông từ bỏ chủ đề so sánh
địa vị của anh hề trong triều vua Philip IV của Tây Ban Nha với vị trí của
ông trong đám cận thần của tay Joseph Goebbels hãnh tiến miền Rhine, ông
tiếp tục nói về thời buổi khó khăn, về những kẻ yếu phải tạm thời nhượng
bộ, về sức đề kháng nở rộ trong vòng bí mật, tóm lại, đề xuất khẩu hiệu "di
cư vào trong"; đó là điều khiến chúng tôi đành chia đôi ngả.
Đâu phải tôi giận hờn gì ông thày. Trong những năm sau, tôi vẫn tìm tên
Bebra trên mọi tờ quảng cáo tạp kỹ và xiếc. Hai lần tôi thấy nó bên cạnh tên
Signora Ragona, song tôi không tìm cách gặp cảc bạn mình.
Tôi trông chờ vào tình cờ, nhưng tình cờ không chịu giúp, vì nếu con
đường của Bebra và của tôi giao nhau vào mùa thu năm 42 chứ không phải
vào năm sau thì hẳn Oskar sẽ không bao giờ trở thành học trò của Lina
Greff, sẽ thành môn đồ của đại sư Bebra. Như vậy, ngày lại ngày, tôi qua
đường Labesweg, đôi khi vào lúc sáng sớm, vào cửa hàng rau quả, quanh
quẩn khoảng nửa giờ bên cạnh ông chủ hiệu cho phải phép. Thời gian này,
Greff trở nên bẳn tinh và ngày càng dốc hết tâm trí và thì giờ vào việc sáng
chế. Tôi đứng xem Greff lắp những cái máy kỳ cục, cái kêu leng keng, cái
gào, cái thét và khẽ huých ông khi thấy có khách vào mua hàng vì ông đã
