Stalingrad - Greff chế ra cái máy đánh trống. Một cái khung gỗ, bên trong
là hai đĩa cân đầy khoai tây ở thế cân bằng; hễ lấy đi một củ, bàn cân liền
chao đi và kích vào một đòn bẩy khởi động cơ chế đánh trống lắp trên chốc
khung; thế là reng reng, tùng tùng, cắc cắc, chiêng trống vang lên đồng loạt
và cuối cùng là một tạp âm kết thúc, loẻng xoẻng đến độ bi thảm.
Cái máy hấp dẫn tôi. Năm lần bảy lượt, tôi đề nghị Greff thao diễn lại. Vì
Oskar ngỡ là ông chủ hiệu rau quả đã sáng chế và lắp đặt nó cho tôi. Chang
bao lâu, tôi thấy rõ là mình đã lầm. Có thể Greff đã tiếp thu một vài ý của
tôi, nhưng cái máy thì được chế tác cho chính ông bởi cái kết thúc loẻng
xoẻng của nó cũng chính là kết thúc của bản thân ông.
Đó là một buổi sáng tháng mười trong xanh, như chỉ có gió tây bắc mới
hào hiệp cho không, như vậy. Tôi rời căn hộ của Mamăng Truczinski từ
sớm và bước ra phố khi Matzerath vừa kéo tấm rèm sắt của cửa hàng lên.
Tôi đứng bên cạnh ông trong khi những tấm mành xanh lạch xạch dâng lên;
một luồng hơi chở các mùi rau quả tù đọng trong cửa hàng phả tới tôi, rồi
Matzerath hôn tôi thay lời chào buổi sáng. Trước khi Maria xuất hiện, tôi đi
qua đường Labesweg, đổ một cái bóng dài về phía tây trên nền đá lát vì bên
phải tôi, đằng đông, mặt trời đã tự lực nhô lên trên quảng trường Max-
Halbe- Platz, kiểu như Nam tước Mũnchhausen [5] túm lấy đuôi sam của
mình tự kéo lên khỏi đầm lầy.
Bất cứ ai hiểu Greff-Rau-Quả như tôi đây hắn đều ngạc nhiên khỉ thấy
cửa chính cũng như cửa rèm mặt hàng nhà ông, vào giờ này, vẫn đóng im
ỉm. Đành rằng những năm gần đây, Greff đã thay đổi, càng ngày càng trở
nên kỳ quặc. Nhưng cửa hàng ông bao giờ cũng mở đúng giờ. Có lẽ ông ta
ốm, Oskar nghĩ, nhưng rồi gạt ngay giả thuyết ấy đi. Bởi vì mới mùa đông
vừa rồi, tuy không thường xuyên đều đặn như những năm trước, Greff vẫn
còn đục lỗ vào biển Baltic để tắm, làm sao con người yêu thiên nhiên ấy,
mặc dầu có vài dấu hiệu già đi, lại có thể đột nhiên một sớm một chiều ngã
bệnh như vậy? Cái đặc quyền nằm liệt giường là dành cho vợ ông và bà này
