Con chuột nhắt cứng đơ trong khi cuộc ném bom chưa dứt nên đầu gối
không duỗi ra được nữa. Trước khi đậy nắp áo quan, lợi dụng lúc Maria ra
ngoài, ông già Heilandt đã phải bẻ gãy chân bà.
Thật không may, chúng tôi không kiếm được sơn đen, mà chỉ có sơn
vàng. Mamăng Truczinski được khiêng ra khỏi phòng và xuống cầu thang
trong quan tài không sơn, nhưng thuôn đằng chân đàng hoàng. Oskar theo
sau với cái trống, đọc hàng chữ trên nắp áo quan: Vitello Margarine -
Vitello Margarine - Vitello Margarine: cách quãng đều đặn và lặp lại ba lần,
những chữ này chứng tỏ khẩu vị của Mamăng Truczinski lúc sinh thời. Vì
quả thật, bà thích loại mác-ga-rin Vitello hoàn toàn làm bằng dầu thực vật
ấy hơn cả loại bơ tốt nhất vì mác-ga-rin luôn luôn tươi, lành và bổ và làm
cho người ta vui tươi.
Ông già Heilandt đặt quan tài lên chiếc xe ba-gác của cửa hàng rau quả
Greff và kéo qua các phố Louise, Đức Bà, xuôi đường Anton Mõllercó hai
ngôi nhà đang cháy, hướng về phía Bệnh viện phụ khoa. Bé Kurt ở lại với
bà goá Greff ở hầm nhà chúng tôi. Maria và Matzerath đẩy, Oskar ngồi trên
xe bên cạnh quan tài, gã những muốn trèo lên trên, nhưng không được
phép. Phố xá chật ních người tỵ nạn từ Đông Phổ và vùng châu thổ. Hầu
như không thể qua cầu chui theo lối Cung Thể Thao. Matzerath đề nghị
xuyên qua vườn của trường Conradinum. Ý kiến nàv không lọt tai Maria
cũng như ông già Heilandt vốn bằng tuổi Mamăng Truczinski. Tôi cũng
phản. đối. Tuy nhiên, không thể đến nghĩa trang thành phố được vì từ Cung
Thể Thao trở đi, đại lộ Hindenburg bị chặn, không cho bất cứ phương tiện
nào qua lại trừ xe quân sự. Vì vậy, không thể chôn bà chuột nhắt bên cạnh
con trai Herbert, chúng tôi đành kiếm cho bà một chỗ trong Công viên
Steffens, cách Cánh Đồng Tháng Năm không xa.
Đất đông cứng. Trong khi Matzerath và ông già Heilandt thay phiên nhau
cuốc và Maria cố nhổ đám cây trường xuân cạnh những ghế đá, Oskar lẻn
ra đại lộ Hindenburg. Ôi, sao mà lắm xe thế! Những chiến xa và xe bọc thép
