như người cha đích thực duy nhất của nó? Phải chăng nó đã quyết định -
quá muộn! - đồng ý nhận cái trống? Hoặc giả phán quyết của nó là: ông bố
giả định Oskar của tôi phải chết vì tội đã giết ông bố hờ Matzerath của tôi
bằng cái huy hiệu Đảng vì lý do duy nhất là vì nó đã chán ngấy các ông bố
nói chung? Có lẽ cả nó nữa cũng không thể biểu hiện mối tình thương mến
thơ dại đáng ao ước giữa cha và con bằng cách nào khác ngoài hành động
giết người.
Trong khi già Heilandt hạ - hay đúng hơn là quăng - xuống huyệt cái hòm
đựng Matzerath với cái huy hiệu Đảng trong khí quản và cả một băng đạn
tiểu liên Nga trong bụng, thì Oskar tự thú nhận với mình rằng gã đã cố tình
giết Matzerath bởi vì rất có thể Matzerath không phải chỉ là bố hờ mà là bố
thực của gã; cũng bởi vì gã đã chán cái nỗi cứ phải kéo lê một ông bố theo
mình suốt cuộc đời.
Vậy, không đúng là cái ghim cài đã bật mở khi tôi nhặt chiếc huy hiệu từ
dưới sàn hầm lên. Nó đã được mở trong nắm tay của tôi. Tôi đã chuyển cái
hình thoi lỗm chỗm gai nhọn ấy cho Matzerath với mục đích là để bọn lính
Nga thấy chiếc huy hiệu trên người ông, để ông phải bỏ Đảng vào mồm và
chết hóc vì thế - hóc Đảng, hóc tôi, con trai ông; bởi lẽ cái tình thế này
không thể cứ tiếp tục mãi.
Già Heilandt bắt đầu lấy xẻng xúc đất. Kurt giúp ông, vụng về nhưng
hăng hái. Tôi chưa bao giờ yêu Matzerath. Thi thoảng, tôi có thích ông.
Ông chăm sóc tôi, nhưng với tư cách một đầu bếp hơn là một người cha.
Ông là một đầu bếp giỏi. Nếu ngày nay tôi có nhớ ông là nhớ những món
ăn ông làm - món viên bột hấp Königsberg, món cật lợn nấu dấm, món cá
chép với kem và củ cải ngựa, món xúp lươn, món sườn với dưa cải bắp và
những món quay ngày chủ nhật mà tôi còn có thể cảm thấy trên đầu lưỡi và
giữa hai hàm răng... Họ quên không bỏ một cái muôi nấu bếp vào quan tài
của con người biết biến tình cảm thành xúp này. Họ cũng quên không bỏ
vào một cỗ bài xì-cạt luôn thể. Ông nấu bếp giỏi hơn chơi xì-cạt. Tuy nhiên,
