Đảng Xã hội - Dân chủ Đức cho viên sĩ quan Ba Lan nghe vì viên sĩ quan
Ba Lan đã rời toa xe, đóng cửa toa và khóa trái ở bên ngoài.
Tôi quên chưa viết rằng tất cả mọi người đều ngồi hoặc nằm trên nệm
rơm. Khi tàu lại bắt đầu chuyển bánh vào lúc chiều muộn ngày hôm ấy, có
mấy người đàn bà tru tréo lên: "Chúng ta lại quay về Danzig." Nhưng họ
nhầm. Tàu chỉ chuyển qua một đường tránh, rồi lại đi về phía tây, hướng tới
Stolp. Hành trình đến Stolp, theo lởi người kể, kéo dài bốn ngày; đoàn tàu
luôn luôn bị ách lại bởi những du kích cũ và bọn găngxtơ trẻ Ba Lan. Bọn
này mở những cánh cửa trượt, để một chút khí trời mát mẻ lọt vào và mỗi
lần lại lấy đi một phần hành lý của hành khách cùng với chút ít thán khí. Cứ
khi nào bọn cướp trẻ xuất hiện ở toa ông Matzerath, bốn nữ tu sĩ lại đứng
dậy và giơ thánh giá lên. Bốn cây thánh giá gây ấn tượng sâu sắc đối với
bọn này, chúng không quên làm dấu trước khi ném những va-li và ba-lô của
hành khách xuống đường.
Khi ông Xã hội - Dân chủ chìa một tờ giấy của nhà chức trách Ba Lan ở
Danzig chứng nhận ông đã từng là một đảng viên nộp đảng phi đều đặn của
Đảng Xã hội - Dân chủ từ 1931 đến 1937, thì bọn cướp trẻ không làm dấu
thánh giá, mà hất tờ giấy khỏi tay ông và lấy đi hai cái va-li của ông và cái
ba-lô của vợ ông; cái áo ba-đờ-xuy đẹp kẻ ca-rô to ông trải ra để nằm, cũng
được đưa ra hưởng không khí thoáng mát của miền Pomerania.
Mặc dù thế, ông Matzerath nói đám thiếu niên này xem ra rất có kỷ luật
và, nói chung, gây một ấn tượng tốt đối với ông. Theo ông, đó là do ảnh
hưởng của gã cầm đầu; gã này, mặc dầu mới trạc mười sáu tuổi, đã tỏ rõ
tính cách, khiến ông Matzerath vừa thích thú vừa đau lòng nhớ đến
Störtebeker, thủ lĩnh của băng Quét Bụi.
Khi gã thiếu niên giống Störtebeker ấy đang giật chiếc ba-lô khỏi tay bà
Maria Matzerath, vào giây cuối ông Matzerath với tay ra lấy lại cuốn album
ảnh gia đình may sao nằm ngay trên chốc. Gã cướp trẻ đã sắp nổi khùng,
nhưng khi bệnh nhân của tôi giở cuốn album ra, chỉ cho gã một tấm ảnh bà
