Nhưng chính ông Matzerath cũng không thể kể câu chuyện của mình một
cách nhất quán thắng băng được. Chẳng hạn như bốn nữ tu sĩ, lúc trước ông
liệt họ vào dòng Francisco, lúc sau ông lại gọi họ là những bà phước của
dân nghèo. Nhưng điều khiển câu chuyện của ông trật đường ray hơn tất
thảy, là cái cô gái có hai tên và một bộ mặt cáo. Để cho thật sự công tâm,
đáng ra tôi phải viết hai (hoặc hơn nữa) dị bản riêng rẽ về cuộc hành trình
của ông từ Đông sang Tây. Song đó không phải nghề tôi, cho nên tôi ưng
tập trung vào ông Xã hội - Dân chủ vốn chỉ có một tên và, như bệnh nhân
của tôi bảo đảm, một chuyện duy nhất mà ông ta không ngừng lặp đi lặp lại
cho đến tận trước khi tới Stolp một lúc, cụ thể là: cho đến năm 1937, ông đã
từng là một thứ du kích dám mạo hiểm sức khoẻ của mình và hy sinh thời
gian rảnh rỗi để đi dán áp- phích, vì ông là một trong số ít đảng viên Xã hội
- Dân chủ đi dán áp-phích cả những lúc trời mưa.
Ông vẫn nói trần xì mỗi câu chụỵện ấy khi, cách Stolp một quãng không
xa, đoàn tàu lại bị một băng cướp trẻ khá đông ách lại không biết lần thứ
bao nhiêu. Vì hành lý chẳng còn lại bao nhiêu, nên các vị khách dồn sự chú
ý vào áo quần. Nhưng chúng tỏ ra rất biết điều, chỉ muốn quần áo ngoài của
nam thôi. Nhưng ông Xã hội - Dân chủ thì nghĩ hoàn toàn ngược lại. Ông
nói một người thợ may tài khéo có thể biến những bộ đồ rộng thùng thình
(không biết tốn bao nhiêu mét vải len?) của các nữ tu sĩ kia thành nhiều bộ
com-lê tuyệt hảo. ông Xã hội - Dân chủ, như ông nhiệt thành tuyên bố, là kẻ
vô thần. Các tiểu lục lâm chẳng nhiệt thành tuyên bố gì, nhưng sự gắn bó
của chúng với Nhà thờ Chính giáo duy nhất cứu rỗi là không thể nghi ngờ.
Chúng thích bộ com-lê cài thắng của kẻ vô thần hơn những bộ đồ len rộng
của các nữ tu sĩ nhiều. Kẻ vô thần không chịu cởi bỏ áo vet-tông, gi-lê và
quần. Thay vì, ông kể cho chúng nghe về sự nghiệp dán áp-phích tuy ngắn
ngủi nhưng xuất sắc của ông với tư cách là đảng viên Xã hội - Dân chủ và
khi ông từ chối cả hai điều: ngừng nói và cởi bộ com-lê, một chiếc ủng
trước đây thuộc sở hữu của quân đội Đức bèn phóng vào bụng ông.
