Bị cáo ngồi lên một cái trống cáp rỗng từ hồi chiến tranh vẫn nằm bên
ngoài khu vườn nói trên thuộc sở hữu của mẹ tôi, Alice Vittlar. Như quý toà
biết, bị cáo là một người nhỏ bé. Hơn nữa, nếu nói cho chính xác triệt để, y
là một kẻ dị dạng. Điều đó làm tôi chú ý. Điều làm tôi ngạc nhiên hơn nữa
là ứng xử của y. Con người bé nhỏ thanh lịch ăn mặc sang trọng ấy bắt đầu
gõ lên cái trống cáp gỉ, thoạt tiên bằng ngón tay, rồi bằng hai nhành cây
khô. Nếu ta ghi nhận rằng bị cáo là một người chơi trống chuyên nghiệp,
rằng, như đã được xác định rõ, y đã hành nghề ở mọi nơi mọi lúc; nếu ta xét
thêm nữa rằng một cái trống cáp, như cái tên của nó nói lên, có thể xui
khiến người ta gõ lên nó, thì ta hoàn toàn có lý để khắng định rằng vào một
ngày hè oi bức, bị cáo Oskar Matzerath ngồi trên một cái trống cáp bên
ngoài vườn cây của bà Alice von Vittlar, đã tạo nên những âm thanh có tiết
tấu chặt chẽ bằng hai nhành liễu cái dài cái ngắn.
Tôi xin chứng thêm rằng con chó Lux đã biến vào trong một ruộng lúa
mạch đen một lúc, phải, lúa đã sắp gặt được. Nếu hỏi nó biến đi bao lâu, tôi
sẽ không trả lời được vì khi tôi đã nằm trên chạc cây táo, tôi mất hết khái
niệm về thời gian. Tuy nhiên nếu tôi nói rằng con chó đã biến đi rất lâu, có
nghĩa là tôl thấy nhớ nó, vì tôi thích bộ lông đen và đôi tai rũ của nó.
Nhưng bị cáo thì không thấy nhớ nó - tôi nói vậy là có cơ sở.
Khi con chó Lux từ ruộng lúa mạch chín trở về, nó gặm một cái gì đó
trong miệng, tôi nghĩ đó là một cái que, một hòn đá hay có lẽ, mặc dâu điều
này hơi phi lý, một cái hộp thiếc hay một cái thìa sắt tây. Chỉ đến khi bị cáo
lấy cái chứng cứ phạm tội từ mõm con chó ra tôi mới dứt khoát nhận ra nó
đích thị là nó. Nhưng từ lúc con chó cọ cái mõm còn ngậm vật kia vào ống
quần của bị cáo - cụ thể là ống quần bên trái - cho đến khi bị cáo nắm giữ
được nó, nhiều phút đã trôi qua - chính xác là bao nhiêu thì tôi không dám
nói liều.
Con chó cố hết sức lôi kéo sự chú ý của ông chủ tạm thời của nó; tuy
nhiên, bị cáo vẫn tiếp tục đánh trống theo cái cách đơn điệu, ám ảnh, gây
