Ba Mỹ Ký ngẩn ra không biết nói câu gì, chỉ giương đôi con ngươi trắng
dã hỏi lại. Ông ấm trừng trừng nhìn học trò của ông hồi lâu rồi cầm lấy cỗ
xúc xắc, bảo:
- Trông đây này!
Ông gieo và tiếp:
- Thí dụ quân đã vỡ nhé…
Rồi ông làm bộ ngơ ngác nhìn chung quanh gian phòng, chỉ vào một góc
tường mà hỏi: “Ông kia tinh nghịch chơi lối gì thế? Có phải ông ném gì vào
bát đấy không?” Trong lúc này, ông đã cầm ba quân xúc xắc lên, quờ lòng
bát khoắng một cái. Rồi ông nói tiếp: “Nếu không là ông thì tất là một
người khác!” Rồi ông ném một quân ra xa, bỏ cái bát ra ngoài tráp gạo, cúi
xuống bới lấy một quân khác lên, tiếp: “Thôi không ai nhận cũng được! Xin
mời các ngài… còn quân nữa đây!” Ông lại gieo một hồi rồi nhìn chúng tôi
ra ý hỏi: hiểu rồi hay chưa hiểu?
Tôi với bác Ba Mỹ Ký thú thật là chưa hiểu kĩ, lúc ấy ông ấm mới cắt
nghĩa rằng:
- Lúc quân nhỡ mà vỡ, điều cốt yếu là mình phải làm cho làng không kịp
biết là có thuỷ ngân. Muốn thế, ta phải đổ vấy có một người trong đám, bất
cứ người nào. Khi ta chỉ tay lên và nói: “Ông kia, ông tinh nghịch gì thế?”
là cả làng phải nhìn một cách căm tức đến mặt người vô phúc bị ta vu oan
cho vậy. Thừa lúc không ai để ý, cái tay ta khoắng vào lòng bát đã hắt hết
thuỷ ngân đi. Giọt thuỷ ngân hắt ra sẽ tan thành bụi! Phải biết, lúc ấy đang
hỗn độn; người này buộc tội, người kia cãi lại, không ai để ý đến mình.
Mình ra một quân ở tay, vờ là bới nó dưới bát gạo lên. Quân vỡ kia ném đi
rồi, giữa lúc người đang đỏ muốn được thêm, người đang đen chỉ muốn gỡ,
vừa phần sợ sẽ làm rầm rầm lên thì sẽ có chuyện với những tay sai của cụ
Arnaud
[38]
có lẽ đang tuần bằng xe đạp ngoài phố, ai nấy sau cùng mới
nghĩ ra rằng yên lặng là hơn. Đã có quân thay, cả làng lại nối cuộc.
Nghe ông cắt nghĩa, tôi phải phục là ông biết tâm lí người đời lắm mới
có thể ứng biến một cách táo bạo như thế được; ông thật đáng là vị quân sư
