CẤM CUNG DIỄM SỬ - Trang 530

(xem Quyển một); còn ở lần này, Alexander không có ý định để Darius có
thể viện dẫn bất kỳ lý do nào nhằm biện hộ cho sự yếu kém của ông ta.
Mệnh lệnh viết tay này không tiết lộ số lượng binh lính trong lực lượng Ba
Tư.
Họ đã bị ép buộc phải chuyển tới Trung Á.
Những chiến xa cũng không hề được sử dụng hiệu quả tại Cunaxa
(Xenophon, Anabasis 1.8.19-20)
Vì việc người đưa tin có thể bắt kịp Alexander nếu ngài đang ráo riết truy
đuổi Darius là một chuyện khó tin, câu hỏi được đặt ra là: “Lúc đó
Alexander đang ở đâu?” G. T. Griffith, JHS 1947, 87, cho rằng ngài đã
quay lại ngay để hỗ trợ cánh trái đang bị đe dọa, còn Marsden, từ tr.58, cho
rằng Alexander đã di chuyển sang cánh trái để bao vây trung quân và cánh
phải của quân Ba Tư.
Những người Ấn Độ và Ba Tư này không phải “một vài kỵ binh Ấn Độ và
Ba Tư” đã được nhắc tới ở đoạn trước. Những người sau là một nhóm nhỏ,
và không thể cướp bóc doanh trại của Macedonia ở cách đó vài kilômét rồi
trở về đối đầu với Alexander trong khoảng thời gian đó.
Lần đầu tiên là tại Issus (xem Quyển một).
Chắc hẳn là một số liệu thấp hơn thực tế. Curtius (4.16.26) đưa ra con số
300 người, Diodorus (17.61.3) đưa ra con số 500 người, cùng với “rất
nhiều người bị thương.”
Số liệu của Diodorus (90.000) và Curtius (40.000) là hợp lý hơn.
Nguyệt thực (xem phần trước trong quyển này) đã diễn ra vào đêm ngày
20/21 tháng Chín và trận chiến diễn ra vào ngày 1 tháng Mười, nghĩa là vào
ngày thứ 26 của tháng Boedromion theo lịch Athens. (Plutarch, Alexander
31.4; Camillus 19.5).
Alexander cho rằng việc chiếm cứ Babylon và Susa quan trọng hơn về mặt
chính trị so với việc truy đuổi một đội quân bại trận khắp một vùng đất có
địa thế hiểm trở.
Tên một vị vua Ba Tư. (ND)
Điện thờ thần Bel (Marduk) đã không được xây dựng lại trước khi
Alexander quay trở lại Babylon vào năm 323. (xem Quyển bảy)