Làm sao mà những viên đạn ấy lại ở đây? Tôi tự hỏi và cứ tiếp tục trèo.
Ngước nhìn lên tôi thấy một đàn chim đang bay là là bay thành vòng tròn
ngay trên một tảng đá dốc ngất nghểu phía trước mặt tôi. Và rồi vài con quạ
đen, mỏ to, cánh rộng, từ phía sau tảng đá ấy bay lên. Mặt trời đang chiếu
le lói; không có một tiếng động nào.
Cuối cùng tôi tới đỉnh đèo - một hiệp lộ trơ trụi, không một ngọn cỏ
không một bóng cây. Khi tới đó rồi, tôi đứng đơ người ra vì khiếp đảm.
Trong bóng tối của tảng đá đỏ ngòm trong hiệp lộ tôi nhìn thấy nằm rải
rác những bộ xương của khoảng chừng ba mươi người và năm sáu con
ngựa, xác người đã khô queo hoàn toàn, và xương trắng hếu thòi ra. Nằm la
liệt quanh những bộ xương này là những khẩu súng máy, súng trường và ba
lô bằng da. Cách đó mấy thước là một chiếc mũ sắt, Tất cả đều bẹp dí, vùi
gần kín trong cát đo đỏ. Chỗ các xác người đang nằm, cỏ mọc xanh rờn.
Lúc tôi tiến lại gần, một con chim kêu quác quác bay qua người tôi, tí nữa
thì chạm vào mặt.
Đó là một đội lính Nhật, có lẽ bị tiêu diệt vì bị phục kích hoặc oanh tạc.
Họ nằm chơ vơ ở đó, bạn đồng đội không một người nào hay biết gì. Tôi
nhặt củi khô, nhóm lửa và bắt đầu hỏa thiêu những cái xác ấy. Tuy nhiên,
không thể làm công việc này xong trong một ngày. Tuy nóng lòng sốt ruột
muốn tiếp tục đi, song tôi vẫn phải nghỉ đêm tại một làng gần nhất và hôm
sau, rồi hôm sau nữa lại tới để đốt cho hết những xác chết ấy. Tôi phải làm
mất độ một tuần lễ. Sau đó, tôi chôn những nắm tro xương ấy, dựng lên trên
đó một tấm mộ chí và chắp tay cầu nguyện. Tôi đã làm lễ mai táng cho
những người bất hạnh này chỉ có một mình.
Xong đâu đấy, một lần nữa, tôi lại trực chỉ hướng Nam. Tôi sẽ không kể
chi tiết cho các bạn hay những gì tôi đã nhìn thấy. Cái đó kinh tởm ngoài
sức tưởng tượng. Là một người Nhật, là một người đồng hương của những
người đã chết, tôi cảm thấy buồn không cầm được nước mắt.
Có lần tôi đi ngang qua một khu rừng nhỏ. Trời bắt đầu đổ mưa, và mưa
to đến nỗi đường đi ngập ứ những bùn; nhưng chợt tới một túp lều đổ nát,
điêu tàn tôi liền vào trong đó ngủ qua đêm.
