– Hẳn điều đó phải đập mạnh vào mắt hoàng đế và cho Ngài thấy rằng
không phải mọi nhà quyền quý đều bỏ đi hết, và vẫn còn đôi nhà quý tộc ở
lại với con cái họ.
– Đúng vậy! Hoàng đế muốn thu phục những nhà quý tộc Nga. Khi đôi
mắt diều hâu của Ngài hướng vào tôi, chắc hẳn là đôi mắt tôi cũng đã ánh
lên tia trả lời rồi. “Voilà un garcon bien éveillé! Quy est ton père?”.
Ngài hỏi. Tôi đáp ngay, gần muốn hụt hơi vì xúc động: “Một vị tướng đã
hy sinh vì tổ quốc ngoài trận mạc”, “Le fils d’un boyard et d’un brave
pardessus le marché! J’aime les boyards. M’aimes tu, petit?”.
đã nhanh mà câu đáp của tôi cũng nhanh không kém: “Tâm hồn người Nga
vẫn nhận ra được một vĩ nhân ngay trong hàng ngũ kẻ thù của xứ sở họ”.
Đã hẳn tôi không nhớ rõ nguyên văn những lời tôi nói lúc đó, thuở ấy tôi
còn trẻ con mà- nhưng đại ý tôi đã nói như vậy đó.
Napoleon kinh ngạc, Ngài suy nghĩ một lúc rồi phán cùng đoàn tùy tùng:
“Ta mến lòng kiêu hãnh của đứa trẻ này. Nhưng nếu người Nga nào cũng
suy nghĩ như nó, thì…”. Ngài không nói dứt câu và bước vào cung điện.
Tôi liền theo chân đoàn tùy tùng và chạy theo Ngài. Họ nhường lối cho tôi
và đã xem tôi như một bầy tôi được sủng ái. Mọi việc đó xảy ra trong chớp
mắt. Tôi chỉ nhớ được lúc hoàng đế bước vào tiền sảnh, Ngài chợt dừng
bước trước bức chân dung của nữ hoàng Caterina, Ngài trầm ngâm nhìn
bức ảnh một lúc rồi tuyên bố: “Đây là một bậc nữ lưu vĩ đại!”, rồi Ngài lại
bước tiếp. Trong vòng có hai ngày, mọi người tại điện Creml đều biết tôi và
gọi tôi là “le petit boyard”.
Chỉ đến giờ ngủ tôi mới quay về nhà mà
thôi. Cả nhà tôi gần điên lên vì chuyện đó. Hai hôm sau, một trong những
kẻ hầu cận Napoleon là Nam tước De Basencour
chịu đựng nổi những nỗi phong sương trên chiến địa. Napoleon nhớ đến
tôi. Người ta triệu tôi đến cùng Ngài mà chẳng buồn cho biết lý do, họ mặc
cho tôi bộ triều phục của đứa trẻ vừa chết- một đứa bé lên mười hai tuổi-
lúc họ dẫn tôi vào bệ kiến hoàng đế trong bộ triều phục đó, Ngài gật đầu;
bọn họ cho tôi biết hoàng đế đã ban ơn mưa móc cho tôi được vào làm kẻ
hầu cận trong đoàn tùy tùng của Ngài. Tôi sung sướng lắm. Đã từ lâu lòng
