những biếu xén vào những ngày lễ tết và thỉnh thoảng hò sai vài cậu học trò
lớn xác chẻ củi gánh nước cho đở tay chân. Gian hàng xén ngoài chợ Mỹ
Xuyên cũng đũ giúp bà nuôi chồng, quán xuyến trong ngoài, để mỗi năm
vài lần bà Cữu nở mày nở mặt với chị em trong làng thấy chồng ngồi chiếu
trên với quan viên trong các dịp đình đám.
Vợ chồng Ôn Cửu hiếm hoi. Bà chỉ sinh được cho ông một mụn con gái.
Con Ngâu. Ôn vẫn chắc lưởi lắc đầu mỗi khi nghe vợ cao giọng gọi con.
Cái tên chữ Tập Khánh, ôn đắc chí giữ trong bụng cho tới ngày con ra đời,
dù trai hay gái, đã bị bà Cữu lắc đầu quầy quậy từ chối không thương tiếc.
Tính ôn dễ dãi nên đã để mụ lấn lướt, đặt cho con gái cái tên chẳng chút
trâm anh. Ôn nghĩ vậy và cảm thấy như tay chân vẫn còn run lẩy bẩy nhớ
tới dòng thác người liễn lọng rợp trời và tiếng trăm họ chiêu hô lần thiên tử
xa giá tới Đàn Nam Giao làm lễ tế trời... Ôn thở ra, ngụm miếng trà bông
ngâu, trà thơm chi lạ.
Mới mười một mười hai, Ngâu đã theo mạ ra chợ buôn bán mỗi ngày.
Con gái, con lứa khôn có chi hơn là học buôn học bán. Mạ đã nói rứa và
Ngâu thì cảm thấy vui vẻ nơi chợ búa đông người hơn là quanh quẩn trong
nhà với tiếng đọc bài ê a của bầy học trò ngái ngủ. Có khi Ngâu thầm nghĩ
O đã biết hết chữ cũa cha dạy cho học trò. Năm nào cũng vậy, nghe hoài O
gần như thuộc nằm lòng những bài đánh vần quốc ngữ, những câu tiếng
Pháp đếm số tính ngày hay bài chữ Nho trầm đều như kinh tụng...gia nhà
quốc nước tiền trước hậu sau ngưu trâu mã ngựa...
Ngày tháng níu nhau theo từng cơn mưa chờ xuân trên đôi tay trần lóng
lánh măng tơ, kéo Ngâu bước vào lứa tuổi dậy thì hây hây sen ngó. Nàng
trỗi thành cô gái dỏng cao, duyên dáng và giỏi giang có tiếng ở chợ Mỹ
Xuyên. O Ngâu xin mạ dọn riêng một sạp bán hàng tươi. O nuôi gà bán
trứng, O đi đò qua tuốt Bàu Mây, Cồn Én, dọc sông Ô Lâu hái mua bông
sen, bông phượng tây, trái cây về bán vào các ngày rằm vía.
Ngâu sống bận rộn hồn nhiên với mạ, với chị em bạn hàng trong phố
chợ, không để ý chi tới tình hình chiến tranh phức tạp đang diễn ra chung
quanh. Việt Minh ngoài Mỹ Chánh, Ưu Điềm thỉnh thoảng đi từng toán
trong đêm tối về làng, gom dân tuyên truyền học tập, kêu gọi đóng góp.
Học trò lớn của Ôn Cửu có đứa bỏ làng vô rú theo Việt Minh, có đứa khăn
