Thằng học trò chăn trâu vừa nhớ tới cảm giác rần rật thèm muốn những khi
hắn vừa bửa củi vừa nhìn lén cô con gái của thầy ngồi gội đầu dưới mái
hiên, từng sợi nước bò trên gò ngực tròn căng sau lớp yếm lụa mỏng ướp
mùi hương chanh chùm kết.
Ôn Cửu bị bắt đi biệt tích. Mạ và O Ngâu khóc ròng rã những ngày sau
đó. Mụ Cửu đi coi bói, xin xăm, tìm kiếm khắp nơi vẫn không ra tung tích.
Gã học trò lầm lì theo Việt Minh thì sau đó nghe đồn đã bị Tây bắn chết
trong một trận càn.
Sau hơn một năm mỏi công tìm kiếm, mụ Cửu đành quyết định lập mộ
để tang cho chồng, lấy ngày ôn Cửu bị bắt làm ngày tử. Mẹ con vẫn hàng
ngày bận rộn lo toan buôn bán nhưng cuộc sống buồn hơn. Ngôi nhà trở nên
quá rộng khi đêm về. O Ngâu nhớ cha hay chêm tiếng Tây khi kể chuyện
những ngày sống trong Dinh, chuyện hội hè người đông như kiến dịp thiên
tử đi thuyền rồng qua sông Hương về Đàn “xanh cu tô” (Đàn Nam Giao)
làm lể tế trời. O nhớ tiếng roi mây ôn Cửu đánh gió nghe vun vút, tiếng học
trò ngái ngủ đọc bài nghe như tiếng kinh rời rạc.
Việc bán buôn bận rộn đã giúp mẹ con mụ Cửu nguôi ngoai dần theo
thời gian. O Ngâu mười tám tươi tắn lồng lộng, mỏi mắt bầy trai phố chợ
ngong ngóng ngó theo. Không nói ra nhưng mụ Cửu vẫn thầm chờ ngày
mãn tang để tìm lo gả chồng cho con gái.
Chiến tranh Việt Pháp ngày càng ác liệt. Lính Tây đi tàu tuần ngược
sông Ô Lâu để kiểm soát ngăn chận Việt Minh từ Mỹ Chánh Quãng Trị lọt
về nên ruồng bố cũng diễn ra thường hơn. Chợ búa vắng hoang những ngày
Tây đi ruồng. Đàn bà con gái tản mạn trốn ra Bàu Mây, Cồn Én, hay những
nơi kín đáo trong làng. O Ngâu vẫn thường là người nhanh chân nhất. Cho
đến một hôm, mãi bận rộn chuyện nhà khi nghe tiếng báo động ngó ra thì
bóng bầy lính đã thấp thoáng sau bụi tre la ngà đầu ngõ. Nằm dưới gầm
giường của mạ, o bặm môi điếng lên vì sợ, mắt căng nhìn từng bước giày
đinh của tên lính lê dương xoáy nghiến trên nền gạch. Quá quen thuộc với
việc bố ráp hàng ngày, chỉ vài phú sau gã lính đã lôi o Ngâu xềnh xệch ra
giữa nhà. Hắn giựt tung hàng nút áo trong tiếng cười man rợ. O Ngâu
nghiến răng, cắn nước mắt, quẩy đạp bàn tay thô bạo của gã lính người Âu
đang cơn thú vật. Hình ảnh người cha đứng trong lớp học với bầy trẻ nhỏ ê
