quen với Mạ Ngâu. Các con ở tuổi đi học, trường lớn bạn bè đông nên
chúng mau quên ngôi trường làng nhỏ bé bên Phá Tam Giang.
Ôn đội Trình vẫn giữ tật thỉnh thoảng hấp tấp ghé nhà vào những buổi
trưa trên chiếc xe mô-bi-lét cũ. Mạ Ngâu mi bưa chưa !?... Rứa là mỗi năm
Mạ Ngâu lại bận bịu hơn trong chuyện sinh nở nuôi con.
Trong những năm này, chiến tranh lại bắt đầu tái diễn, rồi ngày càng trở
nên ác liệt hơn. Tây đi, Mỹ tới, thanh niên miền Bắc thì Cọng Sãn quăng vô
lò lửa chiến tranh, sanh Bắc tử Nam, miền Nam thì động viên đôn quân cố
gắng giữ lấy cuộc sống tự do nơi thành thị. Mạ Ngâu sinh đứa con thứ mười
hai được hơn một năm thì tai họa ập tới với gia đình như hàng trăm ngàn
gia đình khác ở Huế và trên khắp cùng đất nước. Vào những ngày giáp Tết
Mậu Thân, ôn Trình vừa lên lon Thiếu Úy không lâu trước đó, nhân dịp đi
công tác ở Huế đã xin nghĩ phép, ở lại thăm bà con và viếng mộ cha. Trong
thời gian ngắn ngủi Cọng Sản chiếm đóng thành phố Huế, ông thiếu úy già
đã bị bắt từ nhà người chị ở Bao Vinh và bị chôn sống tập thể cùng hàng
trăm người khác tại Bãi Dâu. Ngày Mạ Ngâu tìm ra xác chồng, bà khóc cạn
nước mắt. Đưa xác về quê chồng ở Phò Trạch chôn cất xong Mạ Ngâu nuốt
nước mắt, xốc lại khăn tang áo chế về nhà. Mạ Ngâu nhuộm răng ăn trầu,
áo vải tang thô lặn lội thân cò tần tảo nuôi con. Người con trai lớn bỏ học đi
lính, ra trường sĩ quan xin ra phục vụ ở Sư Đoàn I, đóng quân gần vùng hai
quê nội ngoại. Các cô em gái kế, kẻ làm ngân hàng người là cô giáo, cũng
lần lượt lấy chồng lính. Ngày trước chỉ một người cha là sĩ quan, nay rể con
trong nhà “năm thằng, trên trời dưới nước chi cũng có”.
Cuối năm bảy tư, Mạ Ngâu cưới vợ cho con trai lớn. Mạ khấp khởi
mừng thầm sắp tới ngày có cháu nội ẳm bồng thì cuộc biển dâu trào tới như
hồng thủy cuốn phăng đi tất cả mọi ước mơ dự tính. Ngày cuối tháng Ba
năm bảy lăm, thành phố Đà Nẳng giữa buổi sáng mùa xuân se lạnh bị nung
chín trong kinh hoàng tột độ. Cả nhà ngồi quanh Mạ trên chiếc duyên đỉnh
của người con rể Hải Quân di tản vào Sài Gòn. Bãi Mỹ Khê xa vời những
vệt xám dọc theo bờ cát vương vãi nắng chiều. Hàng dương ủ rũ cúi đầu
chắn hướng nhìn về phố. Thành phố Mạ ắp đầy kỷ niệm hạnh phúc bên
chồng, bận bịu lo toan để bầy con sống những ngày tuổi thơ êm đềm. Lòng
Mạ là bãi sương giăng. Sương lan qua vịnh biển Thanh Bình, qua đỉnh Hải
