cuối khu phố cổ bên dòng kinh Chắc Băng với mái ngói âm dương rêu đọng
nép mình dưới hàng cổ thụ vươn tàng im mát. Không xa là ngả ba Chắc
Băng-Sông Trẹm với hai dòng nước đục trong chẳng chịu hội lưu. Tháng
ngày thiếu nữ êm đềm học chuyện chèo chống bán mua trên dòng kinh xanh
bóng dừa nước và những đám bần la đà bông trắng chen chút phớt hồng
như tiền đề buồn bã cho định mệnh biển dâu. Thân em như trái bần trôi.
Sóng dập gió dồi biết tắp vào đâu? (Ca dao)
1954. Đất nước chia đôi. Ngoài thành phần cán bộ chém vè ở lại nằm
vùng cùng với vũ khí chôn dấu nhiều nơi khắp miền Nam chờ ngày hiệp
thương, Cà Mau Chắc Băng trở thành vùng tập kết để tàu Tây ủi bãi chuyển
bộ đội, cán bộ Cọng Sản ồn ào ra cửa sông Ông Đốc lên tàu Ba Lan tập kết
ra Bắc. Đó là những ngày cuối năm nôn nao gió chướng thổi về bừng bừng
đêm lửa trại. Bông so đũa nở rộ trắng đồng bưng như lòng cô gái mười bảy
hây hây rộn rã sang mùa. Chẳng phải cô chờ Tết, ra Giêng có người trầu
cau hỏi cưới mà bởi cô đang vui với chị em tin vào tính toan, kế hoạch lâu
dài của các bà mẹ bà chị trong hội Phụ Nữ. Họ víu vai nhau thẹn thùa liếc
ngầm những chàng trai xa xôi tận Cần Thơ, Long Xuyên lớp lớp kéo về với
ba lô oai hùng trên vai và chiếc nóp Nam Bộ phong sương chứa đầy huyền
thoại. Mỗi sớm mai bầy con gái Thới Bình vội vàng chợ nổi bán mua rồi tất
tả chèo xuồng về nhà lo giã bàng đan đệm, đan nóp gởi tới người đi và tin
tưởng hai năm sau họ sẽ trở về lúc hai miền đất nước thống nhất hiệp
thương. Chiếc nóp do cô gái đẹp nhất Chắc Băng khéo đan được trao tận
tay anh bộ đội trung đội trưởng người xứ Cao Lãnh. Mặc lời mẹ cha cấm
cản, cô gái vẫn theo bạn bè đoàn thể lấy chồng tập kết. Đám cưới tổ chức
vội vàng vào một đêm sinh hoạt thanh nữ có hội Phụ Nữ trên huyện xuống
và đoàn bộ đội tập kết râm rang khẩu hiệu tung hô. Mấy ngày sau chồng đi
khuất bóng ngoài cửa sông Ông Đốc tập kết về một miền Bắc Xã Hội Chủ
Nghĩa thiên đường mù mịt nào đó mà cô gái chẳng thể nào mường tượng ra.
Bộ đội đi. Chính quyền ông Diệm về. Chẳng có gì thay đổi ngoài lá cờ
không pha máu, vàng trong nắng mai trước sân trụ sở xã. Cảnh nghèo đói
của đoàn người di cư gồng gánh xác xơ từ miền Bắc vào được chính phủ
giúp đở định cư ở những khu dinh điền quanh Rạch Giá, Cà Mau khiến cô
gái suy nghĩ nao lòng. Ba ngày lấy chồng, rụt rè mấy lần đau con gái chưa
