nước biển Đông đã chứng kiến sức sống của con người và mối hận mất
nước của cả dân tộc Hời. Những ngôi tháp Chàm đổ nát ở Trà-Kiệu, Mỷ-
Sơn, chỉ còn là di tích của nền văn hóa Sa Huỳnh một thời vang bóng. Con
người của nền văn hóa Đông Sơn thuộc lưu vực sông Hồng, với sức sống
mãnh liệt đã giành được độc lập từ phương Bắc và gầy dựng cho mình một
xã tắc riêng. Giấc mộng mở mang bờ cõi không dừng ở đất Thuận Hóa cho
dù thân-quế-huyền-trân phải chịu cảnh máng mường.
Xứ Đàng Trong, tên gọi vùng đất mới sao nghe quá xa xôi. Âm thanh
lửng lơ buồn như tiếng chim quốc kêu thương cho thân gái dặm trường và
nỗi sầu cố quốc. Đàng Trong. Đàng Ngoài. Phải chăng vì chuyện phân tranh
giữa hai ông Chúa, vì Phố Hiến Đàng Ngoài tấp nập tàu thuyền thương
khách phương xa nên ông Chúa Đàng Trong đã mở rộng cửa biển cho phép
kẻ Tây Dương vào dựng phố mới Hội An?
Dù sao thì đất mới đã chìu đãi người xa trọng hậu. Đám người Tàu,
người Nhật, bị bạc đãi ở bản quốc hay phải tha phương cầu thực đã chọn
Hội An làm quê hương mới. Khoảng sông rộng Thu Bồn không xa biển lớn
đón mời thương khách từ trời Tây đến đã biến Hội An thành thương cảng
lớn nhất của Xứ Đàng Trong vào thế kỷ thứ mười sáu. Món quà văn hóa lưu
truyền giữa những nhóm người khác nhau qua hàng thế kỷ đã xây dựng Phố
Hội An với những nét kiến trúc Đông Tây đặc thù mà hài hòa. Khu phố cổ
êm đềm mà tinh tế như con người đang sống quây quần trong đó.
Nhìn những chiếc thuyền đánh cá từ biển về, người thanh niên nghĩ đến
cuộc sống hải hồ của Bố thời trai trẻ. Phải chăng bóng đoàn tàu hùng dũng
trên giòng sông êm ả đã khiến lòng cô gái ven bờ cuộn sóng? Phải chăng
dáng con tàu từ biển về đã làm rộn ràng hồn người trong phố? Chàng nghĩ
đến ánh mắt xa vời của Bố khi ông quẩn quanh trong khu vườn nhỏ sau nhà
rồi chợt hiểu ra người cha trầm lặng của mình.
- Anh đứng ngắm mây nước ở đây mà nảy giờ Sông Hương đạp xe đi
kiếm muốn chết.
Cô gái dựng xe đạp. Đôi má nàng hồng lên vì nắng.
- Chút xíu nữa là em gọi về trường báo cáo anh bị mất tích rồi đó.
- Không mất tích nhưng rất đói bụng.
- Buổi trưa anh không ăn gì sao?
