Một người đàn bà “cả đời chỉ đi bói chèo ước mong tái hợp”
vì chồng đi “đất đỏ Sài Goòng” mãi không trở về. ( Cô đào
Thương)
Bà Tứ dở điên dở dại lúc hấp hối phải gặp được người tình
năm xưa mới yên tâm nhắm mắt. ( Tình buồn)
Có một loạt truyện giúp độc giả hình dung được đầy đủ
hơn trí tưởng tượng kỳ thú và hóm hỉnh của tác giả Dế mèn
phiêu lưu ký : Đôi ri đá, Con gà trống ri, Truyện gã chuột bạch,
Một cuộc bể dâu, Mụ ngan…
Trong những truyện về các dân tộc miền núi mà tiêu
biểu là truyện Vợ chồng A Phủ, còn gì giản dị và sâu sắc hơn
tinh thần cứu đất cứu mường nảy sinh trong tâm khảm và
gắn với cuộc đời của các nhân vật.
“ … Nhấn nhớ lại cả cái đời thảm của mẹ và của mình. Nhấn
muốn khóc.
Giữa khi ấy thì tiếng chim kỳ lanh lảnh như tiếng kèn giục
phường săn. Nhấn không khóc được. Nhưng từ đấy, trong đời
chiến đấu của người bộ đội, mỗi khi nghe trên cánh rừng, đầu
rừng nào có tiếng chim kỳ kêu, Nhấn tưởng hồn mẹ và hồn em
đi đâu cũng đuổi theo Nhấn .” ( Cứu đất cứu mường)
Tập Chuyện để quên có những truyện rất “quý”, làm sống
lại không khí hồ hởi hồn nhiên của những năm đầu kháng
chiến, những đoàn dân công, bộ đội, cán bộ đi công tác…
Truyện - ký Khiêng máy là một tác phẩm xuất sắc. Tiêu
biểu là cảnh đám công nhân nhà in báo “ Cứu quốc Việt Bắc”
