truyền từ cha ông mà chúng ta cần phải nhìn nhận lại như đồ chơi, chỗ chơi
để không làm lãng phí. Chiếu tatami cũng là một trong số tri thức đó. Đây là
điều mà các chuyên gia về nuôi dạy trẻ nhỏ đều công nhận. Đứa trẻ sẽ lớn lên
theo cách nào đây khi một sân chơi quý giá mà các cụ ngày xưa mất công
nghĩ ra cũng bị cướp mất, đồ chơi bị cướp mất. Thay sữa mẹ bằng sữa ngoài,
thay chiếu tatami bằng giường, đó có thể là cách nuôi con mới của “các bà mẹ
tiên tiến” ngày nay. Nhưng điều cần thiết cho sự phát triển của trẻ không phải
là một bà mẹ tiên tiến, mà là một bà mẹ biết tiếp thu những tinh hoa trong
việc nuôi dạy con mà người xưa đã truyền lại.
Tôi kể ra công dụng của chiếu tatami, không phải chỉ để nói riêng về chiếu
tatami, mà muốn các bà mẹ trẻ ngày nay hãy một lần nữa nhận thức lại những
tri thức về nuôi con mà cha ông ngày xưa đã truyền lại đến giờ.
50. Sự thay đổi từ ngôn ngữ trẻ thơ sang ngôn ngữ người lớn có ý nghĩa
trong việc thúc đẩy tính tự lực ở trẻ
Tôi nghĩ rằng hai mục tiêu lớn trong giáo dục trẻ ấu thơ là khai phát trí tuệ và
nuôi dưỡng tinh thần tự lập. Để đạt được hai mục tiêu đó, một mặt vừa đem
đến cho trẻ những kích thích mang tính động vật, sinh lý, mặt khác tìm cách
vừa gây hứng thú cho trẻ vừa cho trẻ tự mình lựa chọn để nhận các kích thích
đó. Hai điều này tưởng như không hề liên quan, nhưng thực ra chúng hỗ trợ
nhau để giúp nâng cao hiệu quả của nhau theo từng giai đoạn trưởng thành
của trẻ.
Ví dụ, khi trẻ mới bắt đầu bập bẹ tập nói, trẻ dùng ngôn ngữ của trẻ sơ sinh.
Chính vì thế, người lớn chúng ta nghĩ nếu không dùng ngôn ngữ trẻ sơ sinh
để nói chuyện thì trẻ sẽ không hiểu được. Nhưng em bé càng lớn lên sẽ vứt bỏ
thứ ngôn ngữ ấy, và bắt đầu đòi hỏi được nói chuyện bằng ngôn ngữ người
lớn. Em bé có thể làm được điều đó một cách xuất sắc chính là nhờ ngày nào
cũng được nghe người lớn nói chuyện. Nếu người lớn lúc nào cũng nói
chuyện bằng ngôn ngữ trẻ sơ sinh thì trẻ cũng không thể thoát ra khỏi ngôn
ngữ bập bẹ đó được. Vậy thì, tại sao hàng ngày người mẹ cứ phải nói chuyện
với trẻ bằng ngôn ngữ trẻ sơ sinh nhỉ? Hãy nói bằng cách nói chuyện bình
thường của người lớn có phải tốt hơn không. Thay vì chờ cho đến khi tự em
nói được ngôn ngữ người lớn, thì ta ghi vào trong não bộ của em “ngôn ngữ
người lớn” như là một khuôn mẫu, chắc chắn em sẽ sớm chuyển được sang
nói “ngôn ngữ người lớn” hơn. Đây chính là kích thích sinh lý mà tôi đã nói.
Chắc chắn nếu tạo các đường rãnh “ngôn ngữ người lớn” trong não thì chức
năng ngôn ngữ của em bé sẽ phát triển, đồng thời em bé cũng sẽ tích cực tự
mình thoát ra khỏi ngôn ngữ ê a trẻ con để chuyển sang “ngôn ngữ người
lớn”. Nếu không có các đường rãnh này, thì khi bố mẹ muốn chuyển cho con
từ “ngôn ngữ em bé” sang “ngôn ngữ người lớn” sẽ phải mất công sửa chữa
rất vất vả. Tự em bé thoát ra khỏi “ngôn ngữ em bé” để chuyển sang “ngôn
