quan sát con, ít nhất để không làm ngắt quãng hứng thú của con.
Người có thể quan sát tốt nhất là mẹ, bởi vì, chỉ có mẹ mới hiểu được ngôn
ngữ không lời như quẫy đạp tay chân, hay khóc to của trẻ mà thôi. Tích cực
nuôi dưỡng hứng thú trong trẻ là điều quan trọng, nhưng đồng thời mong mẹ
cũng biết được những kinh động không tốt cũng sẽ để lại ảnh hưởng xấu vô
cùng cho bé.
56. Đối với trẻ nhỏ, nên cho chơi những đồ chơi có tính khuôn mẫu
Ngoài những đồ chơi mà người lớn đưa cho, trẻ còn phát hiện ra rất nhiều “đồ
chơi” khác nữa trong cuộc sống. Từ cái bàn bị lật chổng chân lên trời, quyển
danh bạ dày không ai dùng nữa, đến mẩu vụn bằng gỗ trong hộp kẹo rỗng vứt
đi… Tóm lại là những đồ chơi mà vốn dĩ không phải là đồ chơi. Tuy nhiên,
đối với trẻ, không có sự tách biệt đồ chơi và không phải là đồ chơi; nói đúng
hơn thông qua hoạt động của bộ não trẻ sẽ tìm ra các phần có thể chơi được,
các yếu tố tự mình thấy thú vị trong những thứ không phải là đồ chơi đó và
say mê chúng còn hơn là những cái vốn được tạo ra với mục đích làm đồ chơi
cho trẻ. Thông qua việc này cũng phát triển tính sáng tạo trong trẻ hơn. Tất
nhiên, trong những món đã được tạo ra làm đồ chơi cho trẻ, trẻ vẫn có thể
biến tấu ra theo cách chơi mình thích, nên nó cũng không là ngoại lệ với ví dụ
này.
Tôi đã nghe được câu chuyện thú vị như thế này từ kỳ thủ cờ vây Takagawa.
Theo lời ông Takagawa, hầu hết trẻ em đều rất có hứng thú với cờ. Nhưng
không phải là cờ với tư cách một bộ môn chơi, mà các bé bị hấp dẫn chỉ bởi
vì quân cờ làm bằng đá. Ví dụ, cháu của ông Takagawa, mặc dù có rất nhiều
đồ chơi khác nhưng bé hoàn toàn không để ý, chỉ cố lại gần bàn cờ để sờ chơi
mỗi khi Takagawa chơi cờ. Nếu để cho đứa trẻ được chơi theo ý thích của trẻ
sẽ thấy trẻ có muôn hình muôn dạng kiểu chơi thú vị mà đứa trẻ có thể nghĩ ra
như: sắp xếp quân cờ theo nhiều hình dạng, chia quân đen quân trắng…
Trong vô số loại đồ chơi, tôi nghĩ không có “đồ chơi kiểu khuôn mẫu” nào
thích hợp với đứa trẻ đang trong thời kỳ khuôn mẫu hơn cờ vây cả. Từng
quân cờ, từng quân cờ đều có hình dạng được đơn giản hóa về cùng một kích
thước, có màu trắng, đen rõ ràng nên tùy vào cách xếp sẽ có rất nhiều hình
dạng mới xuất hiện hay biến mất. Nếu để riêng từng viên đá thì không có cá
tính riêng, nhưng chính vì vậy mà tập hợp nhiều viên lại thì lại rất thích hợp
với việc tạo ra nhiều hình dạng mới. Và mỗi hình dạng mới lại chính là một
khuôn mẫu. Và như vậy, trẻ con có thể coi quân cờ như một nguyên liệu để
mình tự do say mê sáng tạo ra nhiều trò chơi tưởng tượng tùy ý khác. Đó
chính là lý do tôi cho rằng quân cờ vây là đồ chơi khuôn mẫu hợp lý nhất cho
trẻ. Thông qua những trò chơi với quân cờ, biết đâu một lúc nào đó trẻ sẽ thấy
hứng thú với vai trò thực sự của những quân cờ thì sao. Ở đây tôi nghĩ trò
chơi lấy khuôn mẫu mang tính thị giác làm trung gian, trẻ sẽ học được về số,
