vẽ nhìn tranh của em và hỏi: “Đây là tranh kiểu gì?” bé trở nên rất ghét vẽ
tranh, và từ đó cho đến khi học cấp 1, cấp 2, cấp 3, cho đến đại học không bao
giờ em chịu cầm lại bút vẽ nữa. Lại có trường hợp một em bé có giọng ca rất
cao, nhưng tuyệt nhiên không bao giờ chịu hát. Thấy kỳ lạ anh Doi tìm hiểu.
Thì biết nguyên nhân là vì năm bé 2 tuổi, khi bé hát cho mọi người trong gia
đình nghe xong, người cha do có chút hơi men đã nói đùa “Thằng này bị mù
âm nhạc!”. Theo sự làm chứng của người mẹ thì từ lúc ấy trở đi đứa trẻ không
bao giờ thèm đả động đến chuyện ca hát nữa. Chắc chắn không quá khi nói
chính lời nói vô tình của người cha thuở nhỏ đã khiến bé thành đứa trẻ “căm
ghét ca hát” như bây giờ. Như vậy, những lời nói vô tình của người lớn chúng
ta, của cha mẹ, người xung quanh đôi khi đã làm mất đi hứng thú vừa nhú
mầm đối với thể thao, âm nhạc, hội họa của trẻ; cướp mất của trẻ niềm hạnh
phúc đối với những thứ ấy. Dù cha mẹ dốc lòng nuôi dưỡng hứng thú có lợi
cho con, nhưng lại vô tình nói ra những câu thiếu trách nhiệm thì dần dần sẽ
dẫn đến kết quả ngược mong muốn mà thôi.
61. “Mệnh lệnh” là thứ tối kỵ khi dạy trẻ
Tôi lúc nào cũng bày tỏ lòng kính trọng đối với Hoàng hậu Michiko và coi bà
như là hình mẫu của những người mẹ. Bởi vì, Người luôn mong mỏi sẽ nuôi
con thành một người tốt, và luôn nỗ lực cố gắng để làm điều đó. Tôi rất mong
các bà mẹ trong nhân gian hãy noi gương Hoàng hậu trong cách giáo dục con,
khi cần nghiêm khắc thì nghiêm khắc, khi cần tôn trọng ý kiến riêng của con
thì nên tôn trọng.
Hôm trước, tôi được nghe mẩu chuyện đúng như suy nghĩ của tôi về Hoàng
hậu, từ ông Ogata Yasuo – người có vai trò dạy dỗ cho Thái tử điện hạ. Một
buổi chiều tối, khi Ogata vào cùng thì Hoàng hậu bảo “Anh Ogata ơi, Naru
chuẩn bị đi tắm nên anh lại đây một lát”. Naru là tên gọi thân mật của Thái tử
điện hạ lúc còn bé, lúc ấy Thái tử khoảng 2 tuổi. Lúc đó, Hoàng hậu nói với
Thái tử điện hạ đang định bước vào bồn tắm: “Bỏ áo sơ mi vào đâu con nhỉ?”,
“Tiếp theo đó là quần đấy”, “Để tất lên trên cùng con nhé!”. Hoàng hậu nói
vậy và để cho Thái tử tự mình làm tất cả. Khi nghe câu chuyện này, tôi hiểu lý
do vì sao Thái tử lại chân thành răm rắp nghe theo lời của mẹ nói. Là bởi vì
Hoàng hậu đã có sự tế nhị tinh tế là tôn trọng tính tự chủ của con mình, không
dùng cách nói mệnh lệnh mà dùng cách nói nhờ vả để nói với con.
Dù mệnh lệnh trực tiếp hay nhờ vả gián tiếp thì đằng nào cũng là bảo con làm
việc này việc kia. Nhưng từ lập trường người tiếp nhận là trẻ, thì nó khác
nhau một trời một vực. Tâm lý của con người là dù việc sẽ phản kháng lại nếu
bị ra lệnh vẫn sẽ dỏng tai nghe lời nếu là được nhờ vả.
Do đó, cách tốt nhất để nuôi dưỡng lòng nhiệt tình của trẻ là dùng cách nói
nhờ vả để trẻ tự mình làm.
