đúng vì sao kính lại trong suốt, nhưng ít nhất sự nhiệt tình đấy của người mẹ
làm cho sự hiếu kỳ muốn tìm hiểu thêm về kính của đứa trẻ càng lúc càng
tăng lên, và tiếp tục muốn tìm hiểu hơn. Giả dụ lúc đó, người mẹ trả lời một
cách qua loa cho xong như: “Nó trong suốt thì vì nó trong suốt thôi”, thì chắc
chắn là lòng hiếu kỳ vừa kịp chớm lên của đứa trẻ đã bị dập tắt.
Đúng là để trả lời được những câu hỏi “vì sao” của trẻ con thì rất khó, nhưng
ta khoan tính đến việc trả lời được hay không, bởi vì, việc cha mẹ cùng con
suy nghĩ tìm ra câu trả lời là chắc chắn có thể làm được. Chính thái độ của
người mẹ trên sẽ trở thành nguồn động lực lôi kéo hứng thú của đứa trẻ đó. Ví
dụ, khi bị con hỏi: “Tại sao tàu điện lại chuyển động?”, thông thường các ông
bố bà mẹ sẽ trả lời là: “Nó chuyển động được là nhờ điện”. Nghe thế đứa trẻ
sẽ hỏi tiếp tại sao lại chuyển động được nhờ điện. Lúc này nhiều người sẽ trả
lời: “Nó chuyển động bằng điện thì vì nó chuyển động bằng điện chứ sao”, và
phạm sai lầm dập tắt lòng ham học hỏi của con trẻ. Nếu lúc đó, cha mẹ thật
nghiêm túc vận dụng hết vốn hiểu biết của mình để trả lời cho con như nhờ có
động cơ, nhờ nam châm hút…, sẽ có tác động tốt vô cùng với trẻ.
Khi tôi nói vậy, một số người sẽ phản biện lại là trẻ con làm gì đã hiểu được
những khái niệm đó, có nói thì đâu đã hiểu chứ. Tuy nhiên, vấn đề ở đây
không phải là trẻ hiểu hay không hiểu. Điều quan trọng đối với trẻ là thái độ
nghiêm túc của cha mẹ với câu hỏi của trẻ. Chính thái độ nghiêm túc đó sẽ
truyền sang trẻ, để trẻ biết được là câu hỏi của mình có giá trị trả lời, đáng để
trả lời, nhờ đó vòng tròn của lòng hiếu kỳ càng được mở rộng, mở rộng ra
mãi. Cách trả lời hời hợt, lừa dối theo nghĩa đen, sẽ chỉ mang lại cho trẻ cảm
giác thất vọng, vì trẻ sẽ suy ra rằng câu hỏi của mình không phải là vấn đề
đáng để được bận tâm trả lời, dẫn đến nguy cơ lòng ham muốn tìm tòi khám
phá của trẻ sẽ kết thúc ở đó.
Một giáo viên của trường đại học nọ thậm chí đã mở hẳn một buổi học để
nghiêm túc trao đổi tìm câu trả lời cho câu hỏi của một đứa trẻ. Về phía đứa
trẻ, không biết có phải vì thấy đối phương đã nghiêm túc trả lời câu hỏi của
mình không, mà em cũng ngồi ngay ngắn trên ghế và lắng nghe một cách
chăm chú câu trả lời còn hơn cả sinh viên đại học những năm gần đây nữa.
Trong đối thoại với trẻ con, thường có vấn đề là, trẻ hiểu được hay không hiểu
được, nhưng thực tế tìm cách trả lời các câu hỏi tại sao của trẻ theo cách mà
trẻ hiểu được là điều bất khả thi. Điều cần thiết với trẻ không phải là việc
hiểu, mà là sự trân trọng và nỗ lực của cha mẹ để nuôi dưỡng hạt giống của
lòng hiếu kỳ vừa chớm nảy mầm. Do đó, việc nghiêm túc trả lời câu hỏi của
trẻ có vai trò tiên quyết hơn là việc cố lý giải cho trẻ hiểu.
69. Ép con những thứ con không thích sẽ nảy sinh sự sai lệch trong tính
cách của con
