thiết cho đất nước, thì phải có những người có khả năng trở thành nhà lãnh
đạo quốc gia. Những chức năng khác nhau, dầu sao cũng có thể được kết
hợp lại trong cùng một người; thí dụ, một chiến sĩ cũng có thể là một nhà
nông, hay một người thợ, hoặc là một nghị viên hay một quan toà. Và họ
cùng có thể nói là có khả năng chính trị và nghĩ là họ có thể chu toàn được
chức trách. Nhưng trong cùng một cá nhân, không thể có người vừa giàu
vừa nghèo cùng một lúc được. Vì lý do này, người giàu và kẻ nghèo phải
được xem là những thành phần của nhà nước hiểu theo nghĩa riêng biệt chứ
không phải theo chức năng. Chưa hết, vì số người giàu chỉ có ít, còn người
nghèo thì lại chiếm đa số, hai thành phần này có vẻ như đối nghịch nhau,
và khi khi thành phần nào thắng thế sẽ lập chính quyền phù hợp với quyền
lợi của họ. Do đó, ta có quan điểm thông thường là có hai loại chính quyền:
dân chủ (theo số đông) và quả đầu (theo tài sản).
Tôi đã giải thích tại sao lại có nhiều loại chính quyền và ngay cả trong chế
độ dân chủ và quả đầu cũng có nhiều mô hình khác nhau. Bởi vì ngay trong
mỗi giai cấp, bình dân và quý tộc cũng bao gồm nhiều giai cấp khác. Trong
giới bình dân, có thành phần là nông gia, thành phần khác là thợ thuyền,
thương gia, thuỷ thủ viễn dương (liên quan đến hoặc thương mại hoặc
chiến tranh) - ở nhiều nơi, bất kỳ một giai cấp nào cũng có thể trở thành
một số lượng đông đảo dân cư, như thành phần ngư phủ ở Tarentum và
Byzantium, thuỷ thủ thuyền chèo ở Athens, thuỷ thủ thuyền buôn ở Aegina
và Chios, hay điều khiển phà ở Tenedos. Cộng thêm vào các giai cấp vừa
kể ta còn có những người làm lao động công nhật, đó là những kẻ vì hoàn
cảnh thiếu thốn không có được thời giờ nhàn rỗi, hay là những người không
có tự do vì do cha mẹ không phải là công dân tự do sinh ra, và những thành
phần khác nữa. Giai cấp quý tộc cũng vậy, ta có thể chia ra thành những
giai cấp khác nhau theo tài sản, gia tộc, đức hạnh, học vấn, hay do những
sự khác biệt khác nữa.
Trong tất cả những mô hình dân chủ, đầu tiên phải kể là mô hình dựa trên
sự bình đẳng. Trong một nền dân chủ như vậy, luật pháp quy định rằng bình
