quyền nên có một viên chức giữ gìn trật tự một cách tổng quát, hay có một
người phụ trách trật tự cho thanh niên, người khác cho phụ nữ, v.v...? Chưa
hết, ta còn phải định xem trong các chế độ dân chủ, quả đầu, quý tộc và
quân chủ, những quan chức nên [có quyền lực] giống nhau hay khác nhau,
dù họ đều được bầu ra, không phải từ cùng một giai cấp, theo những cách
khác nhau tuỳ theo từng hiến pháp – thí dụ, trong chế độ quý tộc, quan
chức được bầu ra từ giai cấp có học, trong chế độ quả đầu từ thành phần
giàu có, trong chế độ dân chủ từ thành phần tự do. Vì trong một số nước
quyền lực của các quan chức rất mạnh, một số nước khác lại rất yếu. Một
số chức vụ đặc biệt chỉ thích hợp cho một số hiến pháp nào đó: thí dụ như
hội đồng dự thảo không phải là một cơ quan của chế độ dân chủ, dù nghị
hội là một cơ quan dân chủ. Phải có một cơ quan gồm một số người có
nhiệm vụ chuẩn bị những dự thảo cho nghị hội để những phiên họp không
bị đi lạc đề. Nếu chỉ có một số ít người trong hội đồng dự thảo, thì nhà
nước lại trở thành quả đầu, hay hội đồng dự thảo phải luôn luôn có ít người,
và như thế có đặc tính quả đầu. Nhưng khi cả hai cơ quan này cùng hiện
hữu trong một nước thì hội đồng dự thảo lại trở thành một cái thắng của
nghị hội, một cơ quan dân chủ. Ngay cả quyền lực của nghị hội cũng bị tan
biến đi khi một nướctheo dân chủ cực đoan, nghĩa là người dân tự họ hội
họp và quyết định tất cả mọi thứ. Trường hợp này xảy ra khi nhà nước trả
tiền nhiều cho những ai đi họp nghị hội; thế là họ kéo nhau đi họp và tự
quyết định hết mọi thứ. Những quan chức giữ nhiệm vụ chăm dắt thiếu
niên hay phụ nữ, hay những nhiệm vụ tương tự, thì thích hợp với chế độ
quý tộc hơn là với chế độ dân chủ, bởi vì làm sao mà các quan chức có thể
ngăn cản và kiểm soát những bà vợ trong giới bình dân đi tới đi lui? Đây
cũng không phải là một chức vụ của chế độ quả đầu, vì rất khó mà kiểm
soát được vợ con của giai cấp cầm quyền.
Tới đây cũng tạm đủ về những vấn đề này. Kế tiếp ta sẽ bàn về cách thức
bổ nhiệm quan chức. Có ba yếu tố chính và sự kết hợp ba yếu tố này sẽ cho
ta thấy tất cả những cách thức khả thi: yếu tố thứ nhất là ai sẽ người đứng
ra bổ nhiệm? thứ hai là những người được bổ nhiệm xuất thân từ giai cấp
